Οι προετοιμασίες έγιναν διακριτικά: Σύμφωνα με το Sigmalive, το Υφυπουργείο Μετανάστευσης, το οποίο εποπτεύει την Υπηρεσία Μετανάστευσης και την Υπηρεσία Ασύλου, σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, εργάστηκαν μεθοδικά και σε στενή συνεργασία με την Αστυνομία Κύπρου και άλλες εμπλεκόμενες υπηρεσίες για αρκετούς μήνες.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και οι Υπουργοί Μάριος Χαρτσιώτης και Νικόλας Ιωαννίδης κινήθηκαν ταυτόχρονα και σε ευρωπαϊκό διπλωματικό επίπεδο, παράλληλα με τις εσωτερικές εξελίξεις.
Πρόσφατα, στο περιθώριο του Άτυπου Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, ο Ιωαννίδης είχε διμερείς επαφές με τον Αυστριακό ομόλογό του Γκέρχαρντ Κάρνερ. Η Αυστρία ήταν η πρώτη χώρα της ΕΕ που απέλασε Σύρους οι οποίοι κρίθηκαν απειλή για τη δημόσια τάξη και την εθνική ασφάλεια. Σύμφωνα με το Politico, ένας 32χρονος Σύρος που είχε λάβει άσυλο το 2014 έχασε το καθεστώς του το 2019 λόγω ποινικού μητρώου και πλέον απελάθηκε, μετά από συμφωνία με τις συριακές αρχές. Ο Αυστριακός Υπουργός Εσωτερικών δήλωσε: «Η απέλαση που πραγματοποιήθηκε σήμερα είναι μέρος μιας σκληρής αλλά δίκαιης πολιτικής ασύλου. Θα συνεχίσουμε την πορεία απομάκρυνσης των καταδικασμένων εγκληματιών από τη χώρα με σκληρή δουλειά και αποφασιστικότητα, ακόμα και στην περίπτωση της Συρίας».
Η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης του ζητήματος των Σύρων στην ΕΕ, λαμβάνοντας τολμηρά μέτρα πολύ νωρίς, ακόμα και πριν από την ενδεχόμενη πτώση της κυβέρνησης Άσαντ. Ήταν η πρώτη χώρα της ΕΕ που ανέστειλε την εξέταση των αιτήσεων ασύλου Σύρων πολιτών ήδη από τον Απρίλιο του 2024 – ένα μέτρο που πλέον εφαρμόζουν και τα περισσότερα κράτη-μέλη. Επίσης, τον Μάιο του 2025, αρνήθηκε την είσοδο σε σκάφη με Σύρους και ξεκίνησε την απόρριψη των αιτήσεων ασύλου από τον ίδιο μήνα. Η Κύπρος διατηρεί ηγετική θέση και στις επιστροφές Σύρων – τόσο αναλογικά όσο και σε απόλυτους αριθμούς – με πάνω από 3.000 άτομα να έχουν ήδη επιστραφεί στη Συρία.
Σημείωση: Η Αυστρία και τώρα η Κύπρος δημιουργούν ένα σημαντικό προηγούμενο για τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ. Χαράσσουν το δρόμο. Εδώ και καιρό, εγκληματικά κυκλώματα διακίνησης ανθρώπων εισάγουν ψευδείς αιτούντες άσυλο, οι οποίοι στην πραγματικότητα είναι οικονομικοί μετανάστες που εκμεταλλεύονται τη φιλοξενία, τη γενναιοδωρία και το σύστημα ασύλου των ευρωπαϊκών κρατών. Στην Κύπρο, οι παράνομες δραστηριότητες πολλών Σύρων αιτούντων άσυλο ή κατόχων καθεστώτος διεθνούς προστασίας προκαλούν σοβαρές αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες, ενώ το πολιτικό σύστημα ζητά ακόμη αυστηρότερα μέτρα. Η κυβέρνηση της Κύπρου ενεργεί βάσει του προεκλογικού της προγράμματος για την ολιστική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος. Αναμένονται ακόμη πιο δραστικά μέτρα μέσα στις επόμενες εβδομάδες και μήνες, καθώς το πολιτικό κλίμα αλλάζει και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ακριβώς επειδή χώρες όπως η Κύπρος και η Αυστρία τολμούν και λαμβάνουν πρακτικές και αποφασιστικές πρωτοβουλίες.
