Από τις δροσερές πλαγιές του Μπορντό έως τα υγρά δάση κακάο της Δυτικής Αφρικής – και τις φυτείες καφέ που αναπνέουν στους τροπικούς – τρία αγαπημένα μας «πολυτελή» προϊόντα φαίνεται ότι μπαίνουν στο ράφι της… επισφαλούς επιβίωσης. Όπως προειδοποιεί πρόσφατη μελέτη, ακόμη και αν απλώσουμε «αλεξίπτωτο» στον ουρανό της Γης, δεν εγγυόμαστε ότι το κρασί, ο καφές και η σοκολάτα θα συνεχίσουν να ευδοκιμούν ως σήμερα.
Η μελέτη και το «αλεξίπτωτο»
Ερευνητές ανέφεραν ότι η τεχνική Stratospheric Aerosol Injection (SAI), δηλαδή η απελευθέρωση αντανακλαστικών σωματιδίων στη στρατόσφαιρα για να «ψυχθεί» η επιφάνεια της Γης, δοκιμάστηκε μέσω κλιματικών μοντέλων σε 18 βασικές περιοχές παραγωγής κρασιού, καφέ και κακάο σε Δυτική Ευρώπη, Νότια Αμερική και Δυτική Αφρική.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά: μόνο 6 από τις 18 περιοχές εμφάνισαν αξιόπιστη βελτίωση των καλλιεργητικών συνθηκών υπό το σενάριο SAI.
Ο λόγος; Η ψύξη της επιφάνειας δεν αρκεί όταν βροχές, υγρασία, πλημμύρες και προσβολές από ασθένειες παίζουν όλο και πιο απρόβλεπτο ρόλο.
Τι σημαίνει αυτό για το ποτήρι, το φλιτζάνι και τη μπάρα
Το κρασί: Οι αμπελώνες χρειάζονται σταθερές συνθήκες, δεν είναι μόνο η θερμοκρασία, αλλά η υγρασία, οι βροχές, ο χρόνος ωρίμανσης του τσαμπιού. Η αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων μπορεί να χαλάσει τις προβλέψεις.
Ο καφές: Ανάλογα με το είδος (αρσενικός/θηλυκός καφές), χρειάζεται νύκτες που να… «κρυώνουν» ελαφρώς, αλλά και ημέρες θερμές, η μεταβολή αυτών των παραμέτρων κλονίζει την παραγωγή.
Η σοκολάτα (κακάο): Αν και περισσότερο ανθεκτικό σε σχέση με τα άλλα δύο, αντιμετωπίζει υπερευαισθησία στην υγρασία και τις ασθένειες, παρά μόνο στη θερμοκρασία.
Η πραγματικότητα που ακολουθεί
Η συμπέρασμα είναι όσο απλό τόσο ανησυχητικό: η λύση στο πρόβλημα δεν είναι μόνο τεχνολογική «πατέντα», αλλά βαθιά γεωργική και κοινωνική. Οι ερευνητές προτείνουν τοπικές προσαρμογές, επενδύσεις σε ανθεκτικές ποικιλίες, καλύτερη διαχείριση υδάτινων πόρων και υγρασίας, καθώς και διεθνή συνεργασία.
Με άλλα λόγια: δεν φτάνει να «δροσίσουμε» τον πλανήτη, πρέπει να ενισχύσουμε τον τρόπο που καλλιεργούμε, συλλέγουμε και προσαρμοζόμαστε.
Και στην Ελλάδα τι γίνεται;
Αν και η χώρα μας δεν συγκαταλέγεται στις πιο «ευάλωτες» περιοχές καφέ-κακάο, η ελληνική αμπελουργία και τα προϊόντα υψηλής ποιότητας (π.χ. οίνοι ΠΓΕ/ΠΟΠ) δεν μένουν «εκτός παρτίδας». Οι αλλαγές στο κλίμα, θερμότερες χρονιές, μεταβλητές βροχοπτώσεις, ήδη επηρεάζουν θέσεις, ποικιλίες, εποχές συγκομιδής. Χρειάζεται επομένως η εγχώρια παραγωγή να στραφεί ενισχυτικά στο σενάριο «ανθεκτικότερης καλλιέργειας».
Συμπέρασμα – Το «ποτήρι» αντιμετωπίζει ρίσκο
Με μια γρήγορη φράση: το αγαπημένο μας απογευματινό φλιτζάνι καφέ, η σοκολάτα μετά το δείπνο και η φιάλη κρασιού στο τραπέζι μπορεί να μην είναι… 100% σίγουρα «δεδομένα» στο μέλλον. Η κλιματική κρίση δεν απειλεί μόνο τις ακραίες κοινωνικές καταστάσεις, αλλά και τις μικρές απολαύσεις που θεωρούμε δεδομένες.
«Δεν αρκεί να μειώσεις μόνο τη θερμοκρασία», όπως λένε χαρακτηριστικά οι επιστήμονες — χωρίς έλεγχο της υγρασίας, των βροχοπτώσεων και των ασθενειών, «ο καφές, η σοκολάτα και το κρασί μπορεί να μείνουν στο… ράφι της αναμονής».
