Στιγμιότυπο από το θρησκευτικό μνημόσυνο του ήρωα Ευαγόρα Παλληκαρίδη που τελέστηκε στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Θεοδώρου.
Κόσμος και πολιτεία τίμησαν τον ήρωα από την Πάφο
«Θ’ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ‘ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα, τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί».
Αυτό ήταν το τελευταίο γράμμα του 19χρονου Ευαγόρα Παλληκαρίδη πριν οδηγηθεί στην αγχόνη ανήμερα της 14ης Μαρτίου 1957. Ήταν ο νεαρότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής που απαγχονίστηκε από τους Άγγλους.
«Δεν υπάρχει άλλη οδός» – Δεν έχουν τσίπα οι πατριδοκάπηλοι
«Δεν υπάρχει άλλη οδός, κανένας άλλος τρόπος, έστω και μερικής εξόφλησης του χρέους μας προς τον νεαρό Ευαγόρα και τους άλλους ήρωες μας από την αφοσίωση και αδιάκοπη προσπάθεια με στόχο τη λύση του Κυπριακού και επανένωση της πατρίδας μας», ανέφερε στην ομιλία του ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης στο θρησκευτικό μνημόσυνο του ήρωα Ευαγόρα Παλληκαρίδη που τελέστηκε στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Θεοδώρου, προϊσταμένου του Μητροπολίτη Πάφου Γεωργίου.
Ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης οδηγήθηκε στην αγχόνη, προσηλωμένος στα ιδανικά της ελευθερίας. Έκτοτε, συνέχισε, «τούτος ο τόπος γέννησε και ανάθρεψε δεκάδες αγωνιστές που έδωσαν την ψυχή τους σε μια άλλη μάχη , κάποια άλλη δεκαετία, σε ένα άλλο χαράκωμα, με κοινό όμως πάντα παρονομαστή, την αγάπη για την Κύπρο».
Ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως «σήμερα 60 ολόκληρα χρόνια από τον απαγχονισμό του και αποτίοντας φόρο τιμής στη θυσία του, ας αναζητούσαμε στήριγμα καθοδήγησης και προσανατολισμό στα μονοπάτια και στους ανηφορικούς δρόμους της αρετής και της ελευθερίας που χάραξαν τα νεανικά βήματα του αθλοφόρου ποιητή του δεκαεννιάχρονου Ευαγόρα».
«Ο Ευαγόρας συγκινεί»
«Ο Ευαγόρας συγκινεί, διότι ήταν μαθητής, φτασμένος ποιητής, όταν είχε βγει στο βουνό και το μαρτυρικό του τέλος είναι εκείνο που ευαισθητοποιεί πάρα πολύ τους μαθητές», ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο Μανώλης Στεργιούλης, Φιλόλογος- Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων.
Ο Στεργιούλης που παρευρίσκεται τα τελευταία 15 χρόνια στα Ευαγόρια και συνεργάζεται με τους εκπροσώπους του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ευαγόρας Παλληκαρίδης», αναφερόμενος στον Ευαγόρα Παλληκαρίδη είπε πως το μήνυμα που στέλνουν τα Ευαγόρια και αυτό για το οποίο πάλεψε ο Ευαγόρας, είναι ότι η ελευθερία απαιτεί διαρκή προσπάθεια, δεν χαρίζεται αλλά κερδίζεται. Επεσήμανε μάλιστα πως η προσπάθειά του είναι να γίνουν γνωστά σε κάθε σχολείο, ιδιαίτερα της Ελλάδας, η θυσία του Ευαγόρα και τα ιδανικά, για τα οποία πάλεψε και έτσι να αποτελέσει πρότυπο για τους μαθητές μας.
Μεγάλη συμμετοχή
Ερωτηθείς τι είναι αυτό που τον αγγίζει περισσότερο στις εκδηλώσεις για τα Ευαγόρια 2017, ο κ. Στεργιούλης ανέφερε πως παλαιότερα δεν υπήρχε η συμμετοχή των μαθητών, λέγοντας πως τα τελευταία χρόνια αυτό έχει αντιστραφεί και πως συμμετέχουν οι μαθητές. Πρόσθεσε, ωστόσο, πως αυτή η συμμετοχή θα πρέπει να γίνει μεγαλύτερη με τη συμμετοχή όλων των σχολείων της Πάφου. Επιπρόσθετα, ο κ. Στεργιούλης είπε πως στις εκδηλώσεις των Ευαγορίων πάντοτε θα παρευρίσκεται, σημειώνοντας πως η προσπάθεια, την οποία καταβάλλει για χρόνια είναι να μεταφέρει ανάλογες εκδηλώσεις και σε σχολεία της Ελλάδας.
Ενδεικτικά, σημείωσε πως εκδηλώσεις για τον Ευαγόρα έχουν ήδη διοργανωθεί σε πολλές πόλεις της Ελλάδας όπως στη Σπάρτη, στην Τρίπολη, στην Αθήνα, στη Χαλκίδα και στην Κω, ενώ σχετική εκδήλωση ετοιμάζεται προς τιμήν του Ευαγόρα και στην Καρδίτσα. Ο κ. Στεργιούλης είπε πως η ανακαινισμένη Πάφος παρουσιάζει μια πολύ καλή εικόνα και αυτό -όπως ανέφερε- αποδεικνύει ότι οι αρμόδιοι εργάζονται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο κ. Στεργιούλης παρέστη σε όλες τις εκδηλώσεις Ευαγόρια 2017 που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, καθώς και στο φιλολογικό μνημόσυνο του ήρωα-ποιητή της ΕΟΚΑ που διοργανώθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Α’ Λυκείου Πάφου.
Εκδηλώσεις τιμής
Όλο το Σαββατοκύριακο ήταν αφιερωμένο στην Πάφο με εκδηλώσεις τιμής στη μνήμη του ήρωα μαθητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη στο πλαίσιο των Ευαγορίων 2017. Οι εκδηλώσεις, που οργανώνονται κάθε χρόνο από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, περιελάμβαναν χθες φιλολογικό μνημόσυνο του ήρωα ποιητή της ΕΟΚΑ στην αίθουσα εκδηλώσεων του Α’ Λυκείου Πάφου.
Επιπρόσθετα μαθητές του Λυκείου Πάφου παρουσίασαν θεατρικό απόσπασμα από το έργο της Αγγελικής Σμυρλή Ευαγόρα, ενώ ο λαογραφικός όμιλος Γεροσκήπου παρουσίασε ελληνικούς χορούς. Το φιλολογικό μνημόσυνο ολοκληρώθηκε με την απονομή των βραβείων στους νικητές του σχολικού διαγωνισμού ποίησης .
Η δράση του
Ο Ευαγόρας Παλλικαρίδης γεννήθηκε στην Τσάδα της Πάφου, στις 26 Φεβρουαρίου 1938. Πέρασε τις 6 τάξεις του Δημοτικού σχολείου με άριστα. Την 1η Απριλίου 1953, ο Ευαγόρας πρωταγωνιστεί σε διάφορες διαδηλώσεις κατά των Άγγλων. Συγκεκριμένα, στις 2 Ιουνίου θα γινόταν η στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ. Στην Αγγλία και σε όλες τις αποικίες γίνονταν προετοιμασίες για το μεγάλο γεγονός.
Στην Πάφο στο «Ιακώβιο Γυμναστήριο» αναρτάται η αγγλική σημαία, γεγονός που εξοργίζει τους μαθητές. Παραμονή της στέψης, οι μαθητές της Πάφου και οι φοιτητές του Λιασιδίου Κολεγίου οργάνωσαν διαδήλωση με αίτημα να υποσταλεί η αγγλική σημαία και να εκκενωθεί το γήπεδό τους από στρατιώτες και αστυνομικούς. Ο 15χρονος τότε Ευαγόρας αναρριχάται στον ιστό, κατεβάζει και σκίζει την αγγλική σημαία: το γεγονός αυτό έδωσε το έναυσμα για επέκταση των διαδηλώσεων.
Οι μαθητές και το πλήθος συγκρούονται με την αστυνομία, η οποία ενισχύεται από Τούρκους. Ο διοικητής στέλνει διαταγή να αποσυρθούν οι αστυνομικοί, γιατί δεν έπρεπε η στέψη της βασίλισσας να αμαυρωθεί με αίμα. Έτσι, οι μαθητές παρέσυραν ό,τι είχε σχέση με τους εορτασμούς για τη στέψη. Η Πάφος έγινε το μόνο μέρος όπου δεν γιορτάστηκε η στέψη. Ο Ευαγόρας συνελήφθη, αλλά αφέθηκε ελεύθερος λόγω της μικρής του ηλικίας.
Η αρχή του τέλους
Σε ηλικία 17 χρόνων, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης εγκατέλειψε το σχολείο και εντάχθηκε στις αντάρτικες ομάδες της ΕΟΚΑ. Στις 17 Νοεμβρίου 1955 οι μαθητές του Γυμνασίου συγκεντρώθηκαν και προετοίμαζαν μια διαδήλωση από τις γνωστές που οργάνωνε η ΑΝΕ (Άλκιμος Νεολαία ΕΟΚΑ) ως αντιπερισπασμό. Οι στρατιώτες είχαν διαταγή να πυροβολήσουν αδιάκριτα τους διαδηλωτές. Ο Ευαγόρας συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι συμμετείχε παράνομα σε οχλαγωγίες. Ο Ευαγόρας δεν παραδέχτηκε την κατηγορία και η δίκη αναβλήθηκε για τις 6 Δεκεμβρίου. Ήταν η αρχή του τέλους.
Η σύλληψη
Στις 18 Δεκεμβρίου 1956 μαζί με άλλους 2 συναγωνιστές του μετέφεραν όπλα και τρόφιμα από τη Λυσό. Ξαφνικά, βρέθηκαν αντιμέτωποι με αγγλική περίπολο. Οι 2 συναγωνιστές του Ευαγόρα κατάφεραν να διαφύγουν, αλλά ο ίδιος συνελήφθη. Στην κατοχή του είχε ένα οπλοπολυβόλο Μπρεν γρασαρισμένο. Ήταν συνεπώς ανέτοιμο, για να χρησιμοποιηθεί. Επίσης κουβαλούσε 3 γεμιστήρες γεμάτες.
Κατηγορήθηκε για κατοχή και διακίνηση οπλισμού και μεταφέρθηκε στη Λευκωσία και η δίκη ορίζεται για τις 25 Φεβρουαρίου. Στη δίκη του ο Παλληκαρίδης δεν άφησε περιθώρια στους δικηγόρους του να τον υπερασπιστούν, αφού παρά τις αντιρρήσεις τους παραδέχθηκε την ενοχή του: «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος, όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο».
Ο νεαρότερος και τελευταίος
Την επόμενη μέρα της καταδίκης του Παλληκαρίδη, οι μαθητές του Γυμνασίου Πάφου απείχαν από τα μαθήματά τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και έστειλαν τηλεγράφημα στον Χάρτινγκ, με το οποίο του ζητούσαν να απονεμηθεί χάρη στον Ευαγόρα. Όλος ο κόσμος αρχίζει μια προσπάθεια να σώσει τον νεαρό μαθητή. Η ελληνική Κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει την εκτέλεσή του.
Η Κυπριακή αδελφότητα Αθηνών ζητά προσωπική παρέμβαση του βασιλιά Παύλου. Η Βουλή των Ελλήνων στέλνει τηλεγραφήματα προς τη Βουλή των Κοινοτήτων και τα Ηνωμένα Έθνη. Ο Αρχιεπίσκοπος Δωρόθεος, ο Χωρεπίσκοπος Σαλαμίνος Γεννάδιος, ο δήμαρχος Λευκωσίας κ. Δέρδης, 40 Εργατικοί Άγγλοι βουλευτές, συντεχνίες, ο Αρχιεπίσκοπος Νοτίου Αφρικής Νικόδημος, ο Αμερικανός Γερουσιαστής Fulton, απλοί πολίτες προσπαθούν να ματαιώσουν αυτήν την εκτέλεση.
Ο Χάρτινγκ όμως και η Αγγλική διπλωματία απορρίπτουν την απονομή χάριτος. Απαγχονίστηκε στις 14 Μαρτίου 1957, σε ηλικία μόλις 19 ετών. Ήταν ο νεαρότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής που απαγχονίστηκε από τους Άγγλους. Ο τάφος του βρίσκεται στα Φυλακισμένα Μνήματα στη Λευκωσία.
Διασπορά
