Σχεδόν πέντε εκατομμύρια Σύροι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα από το 2011 που ξεκίνησε ο πόλεμος, αλλά 13,5 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να έχουν ανάγκη βοήθειας στη Συρία και σχεδόν οι μισοί είναι παιδιά, σύμφωνα με το αρμόδιο γραφείο Ανθρωπιστικών Θεμάτων του ΟΗΕ (UNOCHA).

Από τον πόλεμο έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, έχουν μείνει άστεγοι περισσότεροι από 11 εκατομμύρια Σύροι και έχει προκληθεί η χειρότερη προσφυγική κρίση στον κόσμο.

Εφιάλτες, επιθετικότητα, θυμός, αυτοκτονικές τάσεις, νυχτερινή ενούρηση και κατάθλιψη είναι μερικά από τα συμπτώματα που βασανίζουν τα παιδιά στη Συρία, τα οποία υποφέρουν από ένα ατέλειωτο μετατραυματικό στρες εξαιτίας των βομβαρδισμών, των θανάτων και της καταστροφής, αναφέρει η έκθεση. Κάποια παιδιά έχουν εμφανίσει αλαλία.

«Ο γιός μου ξυπνάει με τρόμο μέσα στη νύχτα. Ξυπνάει ουρλιάζοντας», λέει ο Φιράς, ο πατέρας ενός τρίχρονου αγοριού.
Η έλλειψη σχολείων έχει επιδεινώσει την κρίση. Ένα στα τρία σχολεία έχει καταστραφεί ολοσχερώς, έχει χρησιμοποιηθεί ως καταφύγιο για τους εκτοπισμένους ή έχει μετατραπεί σε στρατιωτική βάση ή σε χώρο βασανιστηρίων, σύμφωνα με την οργάνωση.

Η έκθεση περιλαμβάνει την μαρτυρία ενός δασκάλου στην πολιορκημένη πόλη Μαντάγια, ο οποίος περιγράφει ότι οι μαθητές «ζωγραφίζουν εικόνες παιδιών που σφαγιάζονται στον πόλεμο».

Επιπλέον, η έκθεση καταγράφει μια αύξηση σε κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και το γεγονός ότι νεαρά αγόρια στρατολογούνται σε ένοπλες οργανώσεις και κορίτσια παντρεύονται δια της βίας ακόμη και στα 12 χρόνια τους.

Τα περισσότερα παιδιά που απάντησαν στις ερωτήσεις των συγγραφέων της έκθεσης φοβούνταν υπερβολικά να παίξουν στο ύπαιθρο, είχαν εγκαταλείψει το σχολείο ή είχαν γίνει αυτόπτες μάρτυρες του θανάτου ενός φίλου ή συγγενούς.

«Περίπου πριν από πέντε με έξι μήνες ένα παιδί 12 χρονών αυτοκτόνησε. Ποτέ δεν μας είχε συμβεί κάτι τέτοιο στο παρελθόν, ακόμη και με μεγαλύτερους ανθρώπους», αναφέρει στην έκθεση ο Σαρίφ, ένας σύρος εργαζόμενος στον τομέα της ψυχικής υγείας.

«Ο πατέρας του σκοτώθηκε από την έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου. Προσπάθησαν να εξηγήσουν στο παιδί ότι τώρα ο πατέρας σου είναι ένας μάρτυρας και θα πάει στον Παράδεισο κι έτσι το παιδί νόμισε ότι αν πέθαινε θα συναντούσε τον πατέρα του. Κρεμάστηκε με ένα μαντίλι».

Τοξικό στρες

Η ψυχολόγος Μάρσια Μπρόφι, η οποία μίλησε με 458 Σύρους–ενήλικες και παιδιά–για τις ανάγκες της έκθεσης, δήλωσε ότι το να ζουν σε μια διαρκή κατάσταση φόβου και αγωγίας, μία κατάσταση που είναι γνωστή ως «τοξικό στρες», προκαλεί στα παιδιά μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας.

Συγκεκριμένα, η έρευνα βασίστηκε σε συνεντεύξεις με περισσότερα από 450 παιδιά, γονείς, δασκάλους, καθηγητές και ψυχολόγους σε επτά επαρχίες κυρίως σε περιοχές που τελούν υπό τον έλεγχο των ανταρτών, περιλαμβανομένων της Ιντλίμπ, του Χαλεπίου και της Χάσακα που ελέγχουν οι Κούρδοι.

«Τα σώματα αυτών των παιδιών βρίσκονται σε μια διαρκή διαδικασία fight or flight response (Σ.τ.Σ: η αντίδραση «μάχης ή φυγής» είναι ένα αμυντικό »σύστημα» που αναπτύσσει ο άνθρωπος για την προστασία από την απειλή) και αυτά τα σωρευτικά επίπεδα τοξικού στρες έχουν αναμφισβήτητα μακροπρόθεσμες επιπτώσεις…και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ιατρικά ζητήματα», εξηγεί η Μπρόφι.

«Είναι υπερβολικά ανησυχητικό. Αλλά δεν αποτελεί έκπληξη δεδομένου ότι αυτά τα παιδιά ζουν σε ένα εξαιρετικά στρεσογόνο περιβάλλον. Είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίζουν μια πραγματικά αφύσικη, στρεσογόνο κατάσταση», λέει η ίδια για τα αυξανόμενα κρούσματα αυτοκαταστροφής σε μικρά παιδιά στη Συρία.

Η Μπρόφι είπε ότι οι κοινότητες θα πρέπει να μιλούν πιο ανοιχτά για θέματα ψυχικής υγείας και οι υπηρεσίες αρωγής να θέτουν ως προτεραιότητα σε όλες τις ανθρωπιστικές κρίσεις την παροχή βοήθειας σε θέματα ψυχικής υγείας.

«Πρόκειται για ένα ζήτημα ταμπού, που πολύ δύσκολα συζητιέται. Δεδομένου ότι είναι μια παρατεταμένη εμπόλεμη κατάσταση… χρειαζόμαστε ψυχολογική υποστήριξη στο πλαίσιο μιας επείγουσας βοήθειας».

Η οργάνωση κάνει έκκληση για τη δημιουργία περισσότερων προγραμμάτων ψυχικής υγείας ανά τη Συρία, επαρκούς χρηματοδότησης για ψυχολογική βοήθεια και εκπαίδευσης για τους δασκάλους και καθηγητές.

«Τελικά τα παιδιά χρειάζονται να σταματήσει η κύρια αιτία πρόκλησης του τοξικού τους στρες–η βία που συνεχίζει να πλήττει ατιμωρητί τα χωριά και τις πόλεις της Συρίας».