Το πιο γνωστό χριστουγεννιάτικο έθιμο της Δυτικής Μακεδονίας. Είναι το σήμα κατατεθέν της πόλης, Χριστούγεννα στη Φλώρινα με το θερμόμετρο συνήθως κάτω από το μηδέν και τις περισσότερες φορές η πόλη είναι χιονισμένη και παγωμένη.
Στις 23 Δεκεμβρίου τα μεσάνυχτα ανάβουν 14 φωτιές σε όλες τις γειτονιές της πόλης. Η μεγαλύτερη είναι αυτή που βρίσκεται στην πλατεία Ηρώων δίπλα στον ποταμό Σακουλέβα.
Ο νυκτερινός περίπατος δίπλα στο ποτάμι με τις φωτιές να καθρεπτίζονται στα νερά του, είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία για τους επισκέπτες που θα βρεθούν στην ακριτικη πόλη για να βιώσουν τη μοναδική χριστουγεννιάτικη εμπειρία.
Τα μεσάνυχτα 23 προς 24 Δεκέμβρη κάθε γειτονιά ανάβει μία μεγάλη φωτιά και οι άνθρωποι της γειτονιάς, κυρίως τα παιδιά, αναλαμβάνουν να την τροφοδοτούν με κέδρα και άλλα ξύλα που έχουν φροντίσει να προμηθευτούν και να συλλέξουν τις προηγούμενες ημέρες.
Παλιότερα που οι άνθρωποι δεν διέθεταν τα τεχνικά μέσα, η προετοιμασία κρατούσε αρκετές ημέρες. «Τα μικρά παιδιά και οι έφηβοι ανέβαιναν στο βουνό, για να βρουν τα καλά κέδρα, τα έκοβαν και αφού τα έδεναν με σχοινιά τα έσερναν μέχρι την γειτονιά τους».
Η φωτιά έκαιγε όλη την νύχτα και με το πρώτο φως της ημέρας οι μάνες έβγαιναν με το φτυάρι για να πάρουν ζεστή στάχτη για να ανάψουν την σόμπα, ήταν το γούρι της χρονιάς.
Σήμερα μπορεί να μη γίνονται ακριβώς έτσι τα πράγματα, αλλά οι φωτιές έχουν κρατήσει τον μυσταγωγικό χαρακτήρα του παρελθόντος, ενώ έχουν προστεθεί οι μπάντες με τα χάλκινα, που τις συναντά κανείς σε κάθε γειτονιά να παίζουν σκοπούς της περιοχής με το τοπικό ξινόμαυρο και το τσίπουρο να ρέει άφθονο.
Στην κεντρική πλατεία ο δήμος έχει φροντίσει να προσφέρονται δωρεάν εδέσματα φαγητό και κρασί σε όλους τους επισκέπτες ενώ στις 21 και 22 Δεκεμβρίου η πόλη γιορτάζει με επισκέψεις στα τοπικά αποστακτήρα τσίπουρου.
Οι φωτιές στη Φλώρινα είναι ένα έθιμο με παγανιστικές ρίζες, ερευνητές της τοπικής λαογραφίας τις κατατάσσουν στις προχριστιανικές γιορτές της αρχαιότητας και της Ρωμαϊκής περιόδου και τις συνδέουν με τη γονιμότητα και την καρποφορία. Συνδέονται και με το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου, όπου μετά τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου οι άνθρωποι ετοιμάζονται για την αναγέννηση της φύσης.
Όπως όλες οι λατρευτικές συνήθειες των ανθρώπων στο πέρασμα του χρόνου γνώρισαν αλλαγές, το ίδιο συνέβη και εδώ. Παρόλα αυτά το έθιμο δεν έχασε την ταυτότητα του και τους ισχυρούς συμβολισμούς του.
Στα χριστιανικά χρόνια ταυτίστηκε με τις φωτιές που άναψαν οι βοσκοί στην φάτνη του Χριστού για να τον ζεστάνουν και να αναγγείλουν στον κόσμο τη Γέννηση του Θεανθρώπου.
