«Με την ψυχή στο στόμα» πριν από τις λήξεις ομολόγων ύψους 7 δισ. ευρώ τον Ιούλιο Αν και η κυβέρνηση ψήφισε το πολυνομοσχέδιο και δεσμεύτηκε σε υπερπλεόνασμα 3,5% ως το 2022 δεν πήρε το κλείσιμο της αξιολόγησης και τη δρομολόγηση της δόσης ακόμη και κατά τμήματα. Στις 15 Ιουνίου οι αποφάσεις, μετά τη διαφωνία Γερμανίας-ΔΝΤ για το χρέος...

Τρεις εβδομάδες αγωνίας για να κλείσει την αξιολόγηση, να αποφύγει επικίνδυνες περιπέτειες και (ενδεχομένως) να αποσπάσει μια διατύπωση για το χρέος έχει μπροστά της η κυβέρνηση μετά το ναυάγιο κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του Eurogroup η οποία διήρκεσε σχεδόν οκτώ ώρες. Όλες οι πλευρές ανανέωσαν το ραντεβού τους για το επόμενο Eurogroup στις 15 Ιουνίου ελπίζοντας ότι η Ελλάδα θα έχει εκπληρώσει τις 25 δράσεις που εκκρεμούν και κυρίως ότι το Βερολίνο και ΔΝΤ θα τα βρουν για το χρέος. Μάλιστα οι Ευρωπαίοι ξέκοψαν και το έκτακτο Eurogroup που θα μπορούσε να γίνει πριν από το προγραμματισμένο (15 Ιουνίου) ώστε να κινηθούν πιο γρήγορα τα πράγματα.    

Εχθές, αντί για την εκδοχή του «too good to be true» που ανέφερε ο πρωθυπουργός την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή, δηλαδή μια λύση για το χρέος που θα παραήταν καλή για να είναι αληθινή, οι περισσότεροι έτριβαν τα μάτια τους με το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν απέσπασε ούτε τη σφραγίδα του Eurogroup για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης παρά την ψήφιση του βαρύτατου πακέτου των μέτρων από τη Βουλή.  

Ανάμεσά τους ακόμη και ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ ο οποίος μπαίνοντας στη συνεδρίαση ανέφερε ότι αναμένει «συμφωνία αλλά όχι... τη συμφωνία», εννοώντας αξιολόγηση αλλά όχι ακόμη χρέος, και στο τέλος αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι απομένουν βήματα που πρέπει να κάνει η Ελλάδα και για την ολοκλήρωση του review, ρίχνοντας παράλληλα έμμεσες βολές στο ΔΝΤ για την άρνησή του να συμβιβαστεί για το χρέος.

Το μόνο «χειροπιαστό» αποτέλεσμα της χθεσινής συνεδρίασης, το οποίο επιβεβαίωσαν τόσο ο κ. Ντάισελμπλουμ όσο και ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, ήταν η δέσμευση της Ελλάδας να διατηρήσει το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ για πέντε χρόνια από το 2018 ως το 2022. Aπό την άλλη πλευρά το γεγονός ότι δεν δρομολογήθηκε ούτε η εκταμίευση της δόσης, έστω κατά τμήματα, απειλεί να ξυπνήσει άλλον έναν καλοκαιρινό εφιάλτη καθώς τον Ιούλιο η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει χρέος πάνω από 7 δισ. ευρώ.  

«Yπάρχει μία διάχυτη πίστη ότι το σκέλος που έχει να κάνει με το πακέτο των μέτρων πολιτικής έχει προχωρήσει παρά πολύ και ότι η Ελλάδα έχει τηρήσει τις υποχρεώσεις της. Όλες οι πλευρές και όλοι οι θεσμοί επαίνεσαν την Ελλάδα για την ποιότητα του πακέτου των μεταρρυθμίσεων και επομένως κανένας δεν περιμένει να υπάρξουν προβλήματα αναφορικά με το εν λόγω ζήτημα» δήλωσε ο κ. Τσακαλώτος για το θέμα της αξιολόγησης. Αναφερόμενος στην κουβέντα που έγινε για το χρέος σχολίασε τα εξής: «'Ολες οι πλευρές θα πρέπει να συμβιβαστούν λίγο και νομίζω -όλοι το καταλάβατε από τον τόνο των αξιωματούχων της Ευρωζώνης – ότι οι προσδοκίες είναι ότι θα φθάσουμε σε συμφωνία μέσα σε τρεις εβδομάδες».

Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε το Eurogroup και οι τρεις αξιωματούχοι είπαν καλά λόγια για την πρόοδο από την πλευρά της Ελλάδας στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και εξέφρασαν αισιοδοξία ότι θα υπάρξει συνολική συμφωνία στις 15 Ιουνίου και για το θέμα του χρέους και της ένταξης του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Παρά ταύτα, ο κ. Ντάισελμπλουμ ξεκαθάρισε ότι η μεγαλύτερη σαφήνεια για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους αφορά μέτρα στη βάση της απόφασης του Eurogroup του Mαΐου του 2016 τα οποία θα εφαρμοστούν, «αν χρειαστεί» όπως τόνισε πολλές φορές, μετά το τέλος του τρέχοντος προγράμματος το οποίο ολοκληρώνεται τον Αύγουστο του 2018.  

Ερωτηθείς για τις πληροφορίες ότι το ΔΝΤ απείλησε στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στο Eurogroup ότι αν δεν υπάρξουν δραστικότερα μέτρα για το χρέος δεν θα μπει στο πρόγραμμα ως το 2018 ο κ.  Ντάισελμπλουμ αρνήθηκε να τις επιβεβαιώσει. Άφησε όμως σαφώς να εννοηθεί ότι αν το ΔΝΤ δεν μπει στο τρίτο μνημόνιο με το δικό του πρόγραμμα και χρηματοδότηση τότε δεν θα υπάρξει εκταμίευση ούτε από την ευρωπαϊκή πλευρά.

Πού διαφώνησαν 

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης υπήρξαν αρκετές διακοπές, με την «τετράδα» των Ντάισελμπλουμ, Τόμσεν, Σόιμπλε και Λεμέρ να προσπαθούν να βρουν μία κοινά αποδεκτή λύση, αλλά τελικά οι προσπάθειές τους κατέληξαν σε αποτυχία. Εξετάστηκαν τρία προσχέδια προκειμένου να συμφωνήσουν για το τελικό ανακοινωθέν. Σε ένα εξ αυτών υπήρχε η δέσμευση για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2022 και 2,2% του ΑΕΠ έως και το 2060! Το ζήτημα της διαφωνίας αναφορικά τόσο με το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων όσο και της χρονικής διάρκειας για την οποία θα πρέπει να επιτευχθούν επιβεβαίωσαν τόσο ο κ. Ντάισελμπλουμ, όσο και ο κ. Μοσκοβισί κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου. 

Η διαφωνία της γερμανικής πλευράς με το ΔΝΤ εντοπίστηκε σε τρία βασικά ζητήματα. Πρώτον το ΔΝΤ ζήτησε χαμηλότερα πλεονάσματα μετά το 2022, δεύτερον δεν αρκέστηκε στην επιμήκυνση των λήξεων των δανείων και διεκδίκησε μείωση επιτοκίων (κάτι που η Γερμανία αρνήθηκε να δώσει) και τρίτον βλέπει χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια, παραδοχή που είναι βασικό στοιχείο για την σύνταξη της έκθεσης βιωσιμότητας (DSA).

Ντάισελμπλουμ προς ΔΝΤ: Κάποιοι «να προσαρμόσουν τις προσδοκίες τους»

Ο κ. Ντάισελμπλουμ παραδέχθηκε, έστω και με συγκρατημένο τρόπο, ότι οι διαφωνίες μεταξύ Ευρώπης και ΔΝΤ για το ζήτημα του χρέους παραμένουν και ως εκ τούτου δεν μπορούσε να υπάρξει συμφωνία για το εν λόγω θέμα στη σημερινή συνεδρίαση.  Τόνισε χαρακτηριστικά ότι πρέπει κάποιοι «να προσαρμόσουν τις προσδοκίες τους» φωτογραφίζοντας το ΔΝΤ.

«Κάναμε σημαντική πρόοδο για το πακέτο μέτρων και το Eurogroup καλωσόρισε αυτήν την προσπάθεια της Ελλάδας, καθώς η χώρα καλύπτει τα προαπαιτούμενα. Σαφώς έχει γίνει πάρα πολύ δουλειά από την ελληνική κυβέρνηση και παράλληλα υπάρχει δέσμευση για να συνεχιστεί αυτή η προσπάθεια. Θεωρώ ότι θα υπάρξει εκταμίευση της δόσης πριν από το καλοκαίρι. Σήμερα είχαμε μία πρώτη συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους, όμως, δεν κατορθώσαμε να φθάσουμε σε συνολική συμφωνία για το συγκεκριμένο θέμα. Εντός των επόμενων εβδομάδων θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις και ευελπιστούμε ότι θα υπάρξει σαφής πρόοδος έως το επόμενο προγραμματισμένο Eurogroup», υπογράμμισε ο κ. Ντάισελμπλουμ.

Αναφερόμενος στο θέμα του ΔΝΤ τόνισε ότι «το Ταμείο ξεκαθάρισε ότι καλωσορίζει και αυτό τις προσπάθειες της Ελλάδας, εξέφρασε την ικανοποίησή του, αλλά τόνισε ότι επιθυμεί, πρώτα, να επιλυθεί το ζήτημα του χρέους πριν αποφασίσει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Παραμένει, όμως, έτοιμο για να συμμετάσχει».

Απατώντας σε ερώτηση ο κ. Ντάισελμπλουμ υποστήριξε ότι αυτό που ουσιαστικά ζητά το ΔΝΤ είναι οι Ευρωπαίοι να απαντήσουν έως «πού μπορούμε να φθάσουμε, εάν χρειαστεί, αναφορικά με τα μέτρα για το χρέος». Ουσιαστικά το Ταμείο θέλει δέσμευση, αλλά με συγκεκριμένα «νούμερα» και μέτρα από τους Ευρωπαίους, πριν από την ολοκλήρωση του προγράμματος στα μέσα του 2018, ούτως ώστε να μπορέσει να πείσει το διοικητικό του συμβούλιο ότι το χρέος της χώρας είναι βιώσιμο και ως εκ τούτου το Ταμείο να μπορεί να συμμετέχει στο πρόγραμμα. 

Προσέθεσε, όμως, με νόημα ότι και το ΔΝΤ θα πρέπει να γνωρίζει ότι και για τους Ευρωπαίους υπάρχουν συγκεκριμένα όρια, τα οποία δεν μπορούν να ξεπεράσουν. 

Μοσκοβισί: 115 από τα 140  

Για τεράστια πρόοδο έκανε λόγο ο Ευρωπαίος επίτροπος, Πιέρ Μοσκοβισί, αναφερόμενος στα μέτρα τα οποία νομοθέτησε η ελληνική κυβέρνηση, τονίζοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση έλαβε 115 από τα 140 μέτρα, κάτι που κατά τον ίδιο χαρακτηρίστηκε ως εντυπωσιακό. «Η Ελλάδα έχει σημειώσει πολύ σημαντική πρόοδο και νομίζω ότι σύντομα θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι έχουμε φτάσει στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης»  δήλωσε. 

Ακολούθως, ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρεγκλινγκ συμφώνησε ότι σημειώθηκε πρόοδος στο ελληνικό ζήτημα. «Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε σε εκταμιεύσεις, όταν επέλθει συμφωνία», ανέφερε. 


Η επίσημη ανακοίνωση του Eurogroup

Το Eurogroup καλωσορίζει την προκαταρκτική συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των θεσμών στο νέο «πακέτο» μεταρρυθμίσεων που θα στηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Η συμφωνία είναι ένα σημαντικό βήμα ούτως ώστε να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής.

Το Eurogroup παρατήρησε την πρόοδο που έχει επιτύχει η Ελλάδα, καθώς, ήδη, εφαρμόζει ένα σημαντικό μέρος των προαπαιτούμενων.

Οι μεταρρυθμίσεις, οι οποίες νομοθετήθηκαν από την Ελλάδα, καλύπτουν θέματα όπως συντάξεις, φόρος εισοδήματος, αγορά εργασίας και τον ενεργειακό τομέα. Θα πρέπει να στηρίξουν την φιλική προς την ανάπτυξη αναπροσαρμογή της οικονομίας και να καταστήσουν ισχυρή τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική της Ελλάδας.

Το Eurogroup καλεί τόσο τους θεσμούς όσο και την Ελλάδα αλλά και τρίτα μέρη να στηρίξουν την ολιστική ανάπτυξης στρατηγική.

Το Eurogroup είχε μία σε βάθος συζήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αλλά δεν υπήρξε συνολική συμφωνία. Η εργασία θα συνεχιστεί εντός των επόμενων εβδομάδων, βάσει του σχεδίου που έχει συμφωνηθεί τον Μάιο του 2016 με στόχο να υπάρξει μία ξεκάθαρη κατάληξη στο επόμενο Eurogroup. Σε αυτά περιλαμβάνεται και η επίτευξη ενός οικονομικά βιώσιμου μεσοπρόθεσμου πρωτογενούς πλεονάσματος για την Ελλάδα.