Ο ‘Αγιος μάρτυρας Θεόπεμπτος ήταν χριστιανός επίσκοπος στη Νικομήδεια την εποχή του αυτοκράτορα της Ρώμης Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ) και υπήρξε ένα από τα πρώτα θύματα των διωγμών του εναντίον των Χριστιανών. Η μνήμη του εορτάζεται στις 5 Ιανουαρίου από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Λέγεται πως ο Άγιος Θεόπεμπτος αρνήθηκε να προσκυνήσει το είδωλο του παγανιστή Θεού Απόλλωνα και ομολόγησε πως ο Χριστός είναι Θεός. Αμέσως συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον του αυτοκράτορα και ξεκίνησε σειρά βασανιστηρίων του.
Αρχικά τον έριξαν σε πυρακτωμένο κλίβανο από τον οποίο βγήκε θαυματουργικά αβλαβής. Βλέποντας το αυτό ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός ισχυρίστηκε πως το θαύμα ήταν εξαιτίας μαγείας και διέταξε να του στερήσουν νερό και φαγητό για 22 ημέρες. Ωστόσο και πάλι εκ θαύματος παρέμεινε ζωντανός και υγιής.
Εν συνεχεία ο Διοκλητιανός κάλεσε τον γνωστό μάγο Θεωνά να δηλητηριάσει τον Άγιο Θεόπεμπτο, ωστόσο παρόλες τις προσπάθειες του απέτυχε, γεγονός που οδήγησε τον μάγο Θεωνά να ασπαστεί τον Χριστιανισμό.
Τοποθετήθηκαν και οι δύο στην φυλακή όπου ο Άγιος Θεόπεμπτος βάφτισε τον Θεωνά και του έκανε διδαχή στον Χριστιανισμό.
Κατα την τελευταία αποτυχημένη προσπάθεια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού να αλλάξει την πίστη του Αγίου Θεόπεμπτου, τον αποκεφάλισε και έθαψε τον Θεωνά ζωντανό σε ένα βαθύ λάκκο που σκεπάστηκε με χώμα.
