Οι Άγιοι Ηλιόφωτοι, κατά την ιστορική παράδοση, ήσαν από τους τριακόσιους Αγίους, που ήρθαν στο αποστολοβάδιστο νησί μας μετά τη δεύτερη Σταυροφορία.
Όταν το πλοίο τους τσακίστηκε στα νερά της Πάφου, εξαιτίας μιάς δυνατής τρικυμίας, οι άγιοι σκορπίστηκαν στην Κύπρο και συνέχισαν την ασκητική ζωή τους στα μέρη που διάλεξαν. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει ακόμη μια φορά ότι η Κύπρος ήταν από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες κατάσπαρτη από Ασκητήρια και τόπους όπου λατρεύεται ο Πανάγιος Τριαδικός Θεός. Οι οροσειρές του Πενταδακτύλου και του Τροόδους, η ανάμεσά τους Μεσαορία και η χερσόνησος της Καρπασίας το μαρτυρούν με το πλήθος των ιερών μνημείων.
Οι Άγιοι Ηλιόφωτοι ύστερα από αρκετή περιπλάνηση, ανέβηκαν στο βουνό Κορώνη, κοντά στο χωριό Κάτω Μονή, και έστησαν το ασκητήριό τους σε δύο σπηλιές, που βρήκαν στην κορυφή του βουνού.
Ο ένας από αυτούς τους ασκητές, ο Ηλιόφωτος ήταν και ιερέας και πνευματικός πατέρας των υπολοίπων. Από αυτόν μάλιστα πήραν κι οι υπόλοιποι το όνομα Ηλιόφωτοι, με το οποίο είναι και γνωστοί μεταξύ του λαού μας. Μαρτύρησαν για την πίστη τους, γι’ αυτό και τιμώνται εξόχως στο νησί μας και ιδιαίτερα στο χωρίο Κάτω Μονή της Επαρχίας Λευκωσίας.
Για ακόμη μια φορά επιβεβαιώνεται ότι η Κύπρος γεννά και φιλοξενεί, σε κάθε εποχή, αγίους, μάρτυρες και ασκητές της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Προνόμιο και ευθύνη των επιγόνων χριστιανών για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Επίσης, σε Εκκλησάκι του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στο Παραλίμνι εορτάζεται η Σύναξις του Αρχαγγέλου, ο οποίος μεταξύ άλλων θεοσημειών έφερε το ευχάριστο άγγελμα της ενανθρώπησης του Υιού και Λόγου του Θεού κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού στη Ναζαρέτ.
