Τις σταθερές ελληνικές θέσεις για τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο, την κυριαρχία, τη διεθνή νομιμότητα και τη θαλάσσια ασφάλεια ανέπτυξε η Αθήνα με επιστολή της στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, στο πλαίσιο της έκθεσης για τη Μεσόγειο, πριν ακόμη και πριν ακόμη την αποστολή Ρηματικών Διακοινώσεων από τη Λιβύη.
Σαφές μήνυμα για τις πάγιες ελληνικές θέσεις σε ζητήματα κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, απέστειλε η Αθήνα στον ΟΗΕ, με επιστολή της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας προς τον Γενικό Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες, ήδη πριν από την αποστολή των Ρηματικών Διακοινώσεων από τη Λιβύη.
Στην επιστολή, η οποία εστάλη στις 30 Μαΐου, δημοσιεύθηκε στις 15 Ιουλίου και αναρτήθηκε στις 5 Αυγούστου, η ελληνική πλευρά επαναλαμβάνει την προσήλωσή της στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί εθιμικό δίκαιο. Τονίζεται επίσης η δέσμευση στην ειρηνική επίλυση διαφορών και στη θαλάσσια ασφάλεια.
Χωρίς να κατονομάζονται τρίτες χώρες, η επιστολή αποδομεί επί της αρχής και σε επίπεδο ουσίας τις θέσεις Τουρκίας και Λιβύης ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Σεβασμός της κυριαρχίας και του Διεθνούς Δικαίου
Η Ελλάδα επισημαίνει την ανάγκη πλήρους σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών, όπως προβλέπονται από τη UNCLOS, δηλώνοντας έτοιμη για συνεργασία με όλες τις χώρες της περιοχής. Παράλληλα, καταδικάζει κάθε ενέργεια παραβίασης εναέριου χώρου ή χωρικών υδάτων, τονίζοντας ότι τέτοιες ενέργειες υπονομεύουν τη σταθερότητα και παραβιάζουν τη διεθνή νομιμότητα.
Επιπλέον, απορρίπτεται ως απαράδεκτη η επαναφορά ζητημάτων κυριαρχίας που έχουν ήδη επιλυθεί με σαφήνεια μέσω διεθνών συνθηκών.
Η επιστολή κάνει ρητή αναφορά στα τριμερή σχήματα συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου και Ελλάδας-Κύπρου-Ιορδανίας, επισημαίνοντας τον ρόλο τους στην ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας.
Δέσμευση στη θαλάσσια ασφάλεια
Η Αθήνα τονίζει τον ηγετικό της ρόλο στο ζήτημα της θαλάσσιας ασφάλειας, στο πλαίσιο και της προεδρίας της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Μάιο του 2025. Υπενθυμίζεται η διοργάνωση Ανοικτής Συζήτησης Υψηλού Επιπέδου από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με θέμα τις θαλάσσιες απειλές.
Στην επιστολή σημειώνεται ότι η Ελλάδα –ως ναυτικό έθνος– λαμβάνει πρωτοβουλίες με γειτονικά κράτη για την αντιμετώπιση παράνομων δραστηριοτήτων στη Μεσόγειο και συμμετέχει ενεργά στις ναυτικές επιχειρήσεις της ΕΕ, Atalanta, Aspides και IRINI.
Υπενθυμίζεται επίσης η διοργάνωση της 9ης Διάσκεψης «Our Ocean» από την Ελλάδα τον Απρίλιο του 2024, με έμφαση στη θαλάσσια ασφάλεια.
Περιφερειακές συνεργασίες και διασυνδέσεις
Η χώρα μας επισημαίνει τη σημασία των περιφερειακών συνεργασιών, μέσα από διμερή και πολυμερή σχήματα, με στόχο τη σταθερότητα και την ενεργειακή διασύνδεση της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Αναφέρεται ειδικά το σχήμα 3+1 (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ + ΗΠΑ), καθώς και η προσπάθεια επανενεργοποίησης της συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Λιβάνου.
Παράλληλα, τονίζεται η ανάγκη προστασίας πολιτιστικών και θρησκευτικών χαρακτηριστικών των μειονοτήτων, ως παράγοντας συνεργασίας και σταθερότητας στην περιοχή.
Κυπριακό: Στήριξη στη δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία
Η Ελλάδα επαναβεβαιώνει τη στήριξή της σε μία δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, βάσει των Ψηφισμάτων του ΟΗΕ και με αναφορά στο Ψήφισμα 2771/2025.
Η επιστολή καταδικάζει τη μονομερή ανακήρυξη της αποσχιστικής οντότητας στα κατεχόμενα, ενώ τονίζει ότι η μόνη αναγνωρισμένη κρατική οντότητα στο νησί είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Καλεί Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους να επαναλάβουν διαπραγματεύσεις για μια λύση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα, μία κυριαρχία και μία ιθαγένεια.
Η Αθήνα χαιρετίζει τον διορισμό της Μαρίας Άνχελα Ολγκίν ως προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ ΟΗΕ και του Γιοχάνες Χαν ως ειδικού απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό.
Θέση για Παλαιστινιακό και Συρία
Η Ελλάδα δηλώνει την προσήλωσή της στη λύση των δύο κρατών στο Παλαιστινιακό ζήτημα και απορρίπτει οποιονδήποτε ρόλο της Χαμάς στην «επόμενη ημέρα». Υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς και την ανάγκη για εγγυήσεις ασφαλείας υπέρ του Ισραήλ.
Σε ό,τι αφορά τη Συρία, η χώρα μας στηρίζει προσπάθειες για ειρηνική, πλουραλιστική και χωρίς αποκλεισμούς λύση, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις σχέσεις καλής γειτονίας.
