Δεν αποτελεί μυστικό ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν την πιο ενεργό συμμετοχή του ΝΑΤΟ στη μάχη κατά της διεθνούς τρομοκρατίας.
Η χρονική συγκυρία δεν μπορεί να είναι συμπτωματική: λίγο μετά την κοινή δήλωση των Μέρκελ-Ολάντ που επέρριπταν στον σύρο πρόεδρο Άσαντ την αποκλειστική ευθύνη της αμερικανικής επίθεσης εναντίον της χώρας του, πήρε το λόγο ο γγ. του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ για να συμφωνήσει ουσιαστικά με τους προλαλήσαντες ηγέτες. «Κάθε χρήση χημικών όπλων είναι απαράδεκτη και δεν μπορεί να μείνει χωρίς απάντηση», είπε ο επικεφαλής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, χωρίς να αφήσει κανένα περιθώριο παρερμηνειών για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει βέβαια είναι, τι μέλλει γενέσθαι; Ποιο θα είναι το επακόλουθο αυτό των δηλώσεων; Και καταρχάς, τι ακριβώς εννοούσε ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ όταν έλεγε στο διάγγελμά μου, «καλώ όλα τα πολιτισμένα έθνη να συνδράμουν τις προσπάθειές μας προκειμένου να επιφέρουμε το τέλος της σφαγής και της αιματοχυσίας στη Συρία»;
Το Άρθρο 5
Φυσικά και ο Τραμπ μπορεί να ζητήσει τη στρατιωτική συνδρομή του ΝΑΤΟ. Εντούτοις δεν θα μπορούσε να επικαλεστεί το Άρθρο 5 της καταστατικής Συνθήκης της Ουάσιγκτον που προβλέπει τη δέσμευση της συλλογικής άμυνας και το οποίο μπορεί να ενεργοποιηθεί μόνο όταν μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ δέχεται επίθεση. Η μόνη φορά που έγινε αυτό ήταν στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Ακόμη και στην περίπτωση αυτή όμως κάθε χώρα μπορεί να αποφασίσει μόνη της τον τρόπο με τον οποίο θα βοηθήσει.
Στην παρούσα περίπτωση η επίθεση με τα χημικά έγινε εκτός της νατοϊκής επικράτειας. Οι αμερικανικές επιθέσεις στη Συρία συνιστούν λοιπόν επιχειρήσεις «out-of-area», όπως ήταν και οι επιχειρήσεις στην πρώην Γιουγκοσλαβία το 1999. Και σε αυτή την περίπτωση η συμμετοχή των μελών του ΝΑΤΟ είναι εθελοντική.
Νατοϊκές επιχειρήσεις εν μέσω εκλογών;
Γεγονός είναι ότι στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο αμερικανός πρόεδρος θα ζητήσει όντως τη συνδρομή των συμμάχων στην περίπτωση της Συρίας. Σε περίπτωση που το κάνει, θα έπρεπε να υπάρξει έκτακτη συνεδρίαση των 28 χωρών μελών προκειμένου να δώσουν το πράσινο φως για τις επιχειρήσεις. Η εξέλιξη αυτή θα έφερνε όμως ορισμένες χώρες σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Ανάμεσα σε αυτές και τη Γερμανία, όπου οι πολίτες καλούνται στις κάλπες το Σεπτέμβριο και η οποία θα έπρεπε να αποφασίσει εάν σκοπεύει να εμπλακεί άμεσα σε μια τόσο πολυσύνθετη εστία κρίσης ή εάν θα γύριζε την πλάτη σε έναν τόσο σημαντικό εταίρο όπως είναι οι ΗΠΑ. Αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ δεν πρόκειται να θέσει τους συμμάχους ενώπιον ενός τόσο δύσκολου διλήμματος. Μεταξύ τους ο ειδικός σε θέματα Εγγύς και Μέσης Ανατολής Μίχαελ Λύντερς: «Πολλά συνηγορούν υπέρ του ότι ο Τραμπ δεν θα προχωρήσει σε άλλες επιθέσεις. Αλλά πρόκειται μόνον για εκτιμήσεις».
