Το νέο πλέγμα ηλεκτρονικής παρακολούθησης, ελέγχου και διασταυρώσεων όλων των συναλλαγών στην αγορά, παρουσιάζει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών στην προσεχή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου την επόμενη εβδομάδα, υπό τον Πρωθυπουργό. Στόχος είναι οι διατάξεις να εισαχθούν και να ψηφιστούν στη Βουλή ως τον Νοέμβριο.

Με το νέο καθεστώς, μπαίνει σταδιακά τέλος στα χειρόγραφα τιμολόγια και δελτία αποστολής. Κόβονται «μαχαίρι» οι συναλλαγές πάνω από 500 ευρώ με μετρητά, ή μηδενίζονται πλήρως σε αγοραπωλησίες ακινήτων. Εκτός από τα «λουκέτα» δημιουργείται «μαύρη λίστα» επιχειρήσεων που πιάνονται για νοθεία ή λαθρεμπόριο καυσίμων, για να αποκοπούν πλήρως από κάθε δοσοληψία στο μέλλον.

Συγκεκριμένα, για επιχειρήσεις (επαγγελματίες και εταιρίες):

1. καθίστανται υποχρεωτικά μέσα στο 2024 τα ηλεκτρονικά τιμολόγια και καταργούνται τα «χειρόγραφα». Σε διαβουλεύσεις μεταξύ Αθήνας και Κομισιόν, εξετάζεται να υποχρεωθούν ακόμα και οι μικροί επιτηδευματίες (ανεξαρτήτως τζίρου), να εκδίδουν ηλεκτρονικό τιμολόγιο για τα έσοδά τους και να το αποστέλλουν αυτόματα στην ΑΑΔΕ. Εμμέσως καταργείται ενδεχομένως έτσι (σταδιακά τουλάχιστον) το περιθώριο που είχαν επιχειρήσεις με χαμηλό τζίρο κάτω από 50.000 ευρώ, για να εκδώσουν χειρόγραφα το τιμολόγιο κατά τη συναλλαγή και να ενημερώσουν (διαβιβάσουν) έως τις 20 του επόμενου μήνα τα στοιχεία των εσόδων τους στο MyDATA της ΑΑΔΕ.

Στόχος του ΥΠΕΘΟ είναι οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο. Επίσης έτσι αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται οι έλεγχοι των φορολογικών αρχών.

Πρακτικά οι επαγγελματίες, οι έμποροι και οι επιχειρήσεις θα πρέπει είτε να εγγραφούν συνδρομητές σε εταιρίες παροχής Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης και σε εμπορικά /λογιστικά προγράμματα διαχείρισης (ERP), είτε ενδεχομένως να μπορέσουν να εκδίδουν τα τιμολόγια τους ηλεκτρονικά δωρεάν μέσω της εφαρμογής e-timologio την οποία απευθύνεται σε επιχειρήσεις με τζίρους κάτω από 50.000 ευρώ. Τα καλά νέα», είναι ότι η ΑΑΔΕ εξετάζει το δυνατότητα να αναβαθμίσει την υφιστάμενη εφαρμογή, για να προσφέρει υπηρεσίες αντίστοιχες με εκείνες των ιδιωτών παρόχων ηλεκτρονικής τιμολόγησης.

Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι να μπορεί ο ελεγκτικός μηχανισμός να έχει real time πρόσβαση στα βιβλία των επιχειρήσεων αυτών, πριν καν … τα γράψουν οι ίδιοι οι φορολογούμενοι!

2. κατά το 2024 εφαρμόζονται καθολικά τα ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA) και κλείνουν τα «παράθυρα» για εικονικές ή «φουσκωμένες» δαπάνες, οι οποίες αφθονούσαν στα χειρόγραφα βιβλία εσόδων-εξόδων. Συγκεκριμένα:

Κλείσιμο
(α) τα έσοδα που δηλώνονται από κάθε φορολογούμενο, δεν θα μπορεί πλέον να είναι λιγότερα από αυτά που γνωρίζει η ΑΑΔΕ ότι προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS),

(β) ως τιμολόγια εξόδων που μειώνουν (εκπίπτουν) το φορολογητέο εισόδημα, θα μετράνε μόνον όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Σε αυτά πάντως, όπως διευκρινίζουν από το υπουργείο Οικονομικών, θα υπάρχει τρόπος να προσμετρούνται και δαπάνες που έγιναν με αποδείξεις λιανικής πώλησης ή απλοποιημένα τιμολόγια (αποδείξεις που υπέχουν θέση τιμολογίου) πχ από πρατήρια καυσίμων κλπ.

3. επεκτείνεται η υποχρέωση κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση βάσει Κωδικού Δραστηριότητος (ΚΑΔ). Αν και δεν θα είναι υποχρεωτικό να πληρώνουν όλοι με τραπεζικές κάρτες, θα είναι υποχρεωτικό για τις επιχειρήσεις να αποδέχονται τις ηλεκτρονικές πληρωμές, αν και εφόσον ο πελάτης το επιθυμεί ή δεν έχει πάνω του μετρητά (πχ σε πάγκινγκ, ταξί κλπ).

Εκτιμάται ότι ενισχύοντας τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο τα έσοδα από τον ΦΠΑ, περιορίζεται η διακίνηση «μαύρου» χρήματος και θα διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών.

4. ολοκληρώνεται η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS (αφορά 450.000 περίπου επιχειρήσεις). Και έτσι θα πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ.

5. ενεργοποιείται το ψηφιακό δελτίο αποστολής (πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους) με στόχο να γίνεται σε πραγματικό χρόνο (real time) η παρακολούθηση των διακινούμενων αγαθών.

6. αυξάνεται το πρόστιμο χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης. Μέχρι σήμερα ίσχυε πρόστιμο 100 ευρώ, το οποίο δεν θεωρείτο αποτρεπτικό.

7. για να μην υπάρχουν προβλήματα τραπεζικών χρεώσεων για τις επιχειρήσεις από τις αυξημένες ηλεκτρονικές συναλλαγές που θα είναι υποχρεωμένες να δέχονται, η κυβέρνηση θα προωθήσει ακόμα περισσότερο την υπηρεσία IRIS, η οποία δίνει τη δυνατότητα αποστολής χρημάτων μέσω κινητού από τον πελάτη, χωρίς να απαιτείται το IBAN της επιχείρησης αλλά και χωρίς καμία χρέωση και καμία απολύτως τραπεζική προμήθεια, για ποσά μέχρι 500 ευρώ ημερησίως.

8. αποκλείονται οι παραβάτες λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρίες εμπορίας καυσίμων, με νομοθετική ρύθμιση με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων «δέουσας επιμέλειας» σε ολόκληρη εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων. Δηλαδή θα είναι (συν-) υπεύθυνες όλες οι επιχειρήσεις του κλάδου, να ελέγχουν τους συνεργάτες τους και να αποκλείουν όσους παρανομούν. Θα δημιουργηθεί ειδικό Μητρώο παραβατών και θα απαγορεύεται κάθε συνεργασία με παραβάτες λαθρεμπορίας.

Πέραν των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής, θεσπίζεται παράλληλα και μια νέα υποχρέωση σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ: η υποχρεωτική ιδιωτική ασφάλιση που θα τις καλύπτει για ζημιές πλημμύρα, σεισμό και πυρκαγιά και να αφορά το κτίριο, τα μηχανήματα, τον εξοπλισμό και τα αποθέματα. Από 1/1/2024 οι επιχειρήσεις αυτές δεν θα αποζημιώνονται από την κρατική αρωγή!

Επιπλέον και για τα νοικοκυριά:

9. Θεσμοθετείται η υποχρέωση αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

10. Θεσμοθετείται η πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με την διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει την διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.