Κλιμακωτές ποινές σε περίπτωση υποτροπής, η οποία εισάγεται για πρώτη φορά στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, αλλά και ποινές που φτάνουν ως και τα ισόβια, για περιπτώσεις που ορίζει ο Ποινικός Κώδικάς, περιλαμβάνει ο νέος ΚΟΚ που ψηφίζεται αύριο, Τετάρτη, στη Βουλή.

Για τις υψηλού κινδύνου παραβάσεις, τη δεύτερη και την τρίτη φορά που θα συλληφθεί ο οδηγός, τα πρόστιμα αυξάνονται κατακόρυφα ενώ επιβάλλεται και πολύμηνη αφαίρεση διπλώματος.

Στις παραβάσεις, για τις οποίες θα εφαρμόζονται κλιμακωτές ποινές περιλαμβάνονται η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη ή STOP, η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, η μεγάλη υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, οι «κόντρες» και η οδήγηση μοτοσυκλέτας χωρίς κράνος.

Γενικά, η ποινή θα αποσυνδέεται από το όχημα, οπότε δεν θα αφαιρούνται οι πινακίδες, αλλά το δίπλωμα από τον οδηγό.

«Δεν μπορούμε να συνθηκολογήσουμε με το χάος και την ανομία στον δρόμο και γενικότερα στον χώρο της δημόσιας ζωής» τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στη Βουλή.

Σε ανάρτησή του ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης σχολιάζει ότι σκοπός του νέου, αυστηρότερου, Κώδικα «είναι να προστατέψει ζωές από κάθε επικίνδυνο και ανεύθυνο οδηγό». Προσθέτει ότι «ένας πιο αυστηρός ΚΟΚ δεν αρκεί από μόνος του για να το καταφέρει. Ένας ΚΟΚ που εφαρμόζεται όμως, μπορεί να κάνει τη διαφορά».

Οι πολίτες θα μπορούν να απευθύνουν ερωτήσεις στον Ψηφιακό Βοηθό του http://gov.gr για να δουν τι ισχύει για κάθε παράβαση.

Οι νέες ποινές και τα πρόστιμα

Στα τροχαία εξαιτίας παραβίασης σηματοδότη, οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ ή υπερβολικής ταχύτητας, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 290Α του Ποινικού Κώδικα.

Ειδικότερα προβλέπεται κάθειρξη έως 10 έτη για βαριά σωματική βλάβη ή βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις, κάθειρξη 10-20 έτη στο θανατηφόρο τροχαίο και ισόβια στα πολύνεκρα δυστυχήματα.

Σήμερα, ανεξαρτήτως της πρόκλησης ατυχήματος, η χρήση κινητού επισύρει αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων για 60 ημέρες.

Με τον νέο ΚΟΚ, εάν η παράβαση δεν προκαλέσει ατύχημα, προβλέπεται πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες, όμως στην πρώτη υποτροπή η χρηματική ποινή υπερδιπλασιάζεται στα 1.000 ευρώ και η απώλεια της άδειας ανέρχεται στις 180 ημέρες. Εάν ο οδηγός επαναλάβει ξανά την παράβαση, καταλογίζεται πρόστιμο 2.000 ευρώ και στέρηση άδειας για ένα έτος.

Σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος, η πρώτη υποτροπή επισύρει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα έτη. Για τη δεύτερη υποτροπή προβλέπεται πρόστιμο 4.000 ευρώ και 8ετής αφαίρεση άδειας οδήγησης.

Ανεξαρτήτως όμως εάν πρόκειται για την πρώτη, τη δεύτερη ή την τρίτη παράβαση, εφαρμόζεται το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα.

Η παραβίαση σηματοδότη, ακόμη και χωρίς πρόκληση τροχαίου, τιμωρείται με πρόστιμο 700 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες. Στην πρώτη υποτροπή το πρόστιμο φτάνει τα 1.000 ευρώ και η αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες, ενώ στη δεύτερη το πρόστιμο φτάνει τις 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 1 έτος.

Μέχρι σήμερα για την παραβίαση του STOP δεν υπήρχε διάκριση ανάμεσα στην πρόκληση ή μη ατυχήματος.

Αυτό πλέον αλλάζει, καθώς χωρίς την πρόκληση ατυχήματος, η πρώτη παράβαση συνοδεύεται από πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Για τους υπότροπους το πρόστιμο γίνεται 1.000 ευρώ και η απώλεια του διπλώματος επεκτείνεται στις 180 ημέρες. Η δεύτερη υποτροπή σημαίνει πρόστιμο 2.000 ευρώ.

Σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος η πρώτη ποινή είναι 700 ευρώ πρόστιμο και στέρηση άδειας για 60 ημέρες. Η υποτροπή οδηγεί σε πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα έτη και η δεύτερη υποτροπή επισύρει 4.000 ευρώ πρόστιμο αλλά και ο δράστης χάνει το δίπλωμά του για μία 8ετία. Ισχύουν οι ποινές του άρθρου 290Α.

Σχετικά με την οδήγηση σε κατάσταση μέθης, η οποία υπολογίζεται πως σχετίζεται με το 25% των θανάτων στην άσφαλτο στην Ελλάδα το 2024, ο ΚΟΚ προβλέπει τρία επίπεδα επήρειας, με αυστηρότερες κυρώσεις για όσους πιάνουν το τιμόνι έχοντας καταναλώσει μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ.

Η πρώτη κατηγορία αφορά τους οδηγούς που έχουν 0,50 έως 0,80 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος, οι οποίοι θα καλούνται να καταβάλουν πρόστιμο 350 ευρώ και θα χάνουν το δίπλωμά τους για 30 ημέρες. Εάν ανιχνευθεί ποσότητα 0,80 έως 1,10 γραμμαρίων, το πρόστιμο ανέρχεται στα 700 ευρώ και η άδεια οδήγησης παραδίδεται για 90 ημέρες. Το όχημα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και φυλάσσεται.

Για τις δύο αυτές κατηγορίες η πρώτη υποτροπή επισύρει 1.000 ευρώ χρηματική ποινή και στέρηση διπλώματος για 180 ημέρες. Αν υπάρξει δεύτερη υποτροπή ισοδυναμεί με πρόστιμο της τάξης των 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο.

Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι οδηγοί που διαπιστώνεται ότι έχουν περισσότερο από 1,10 γραμμάρια στο αίμα τους. Στην πρώτη παράβαση επιβάλλεται πρόστιμο 1.200 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για έξι μήνες, ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος.

Η κλιμάκωση των ποινών σε περίπτωση υποτροπής προβλέπει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για επτά χρόνια μετά την πρώτη υποτροπή και 10ετή στέρηση διπλώματος συν 4.000 ευρώ πρόστιμο για τη δεύτερη υποτροπή. Στο ποινικό σκέλος, ο δράστης αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης από δύο μήνες έως πέντε χρόνια, αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας του οχήματος για 10 μέρες μέχρι έξι μήνες.

Και εδώ εφαρμόζεται το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα.

Για την οδήγηση χωρίς κράνος, σήμερα προβλέπεται αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων για 60 ημέρες, ενώ οι συνεπιβάτες κινδυνεύουν απλά με πρόστιμο 50 ευρώ. Πλέον, η μη χρήση κράνους επισύρει πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες, όμως στην πρώτη υποτροπή ο κατ’ επανάληψη παραβάτης θα είναι αντιμέτωπος με πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έξι μήνες, ποινές που διπλασιάζονται σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής.

Στο ενδεχόμενο που ο συνεπιβάτης δεν φορά κράνος, τόσο αυτός όσο και ο οδηγός τιμωρούνται με πρόστιμο 350 ευρώ, ακόμα κι αν ο τελευταίος φορούσε το δικό του.

Η εγκατάλειψη τραυματία θα είναι πλέον κακούργημα.

Επιπλέον γίνεται πιο αυστηρό το πλαίσιο για την παρακώλυση της κίνησης σιδηροδρόμων. Ορίζεται διοικητικό πρόστιμο 1.200 και επί τόπου αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες. Από την πρώτη παραβίαση βάσει το Ποινικού Κώδικά υπάρχει ποινή φυλάκισης 1-5 ετών και ποινή 2.000 ευρώ.

Κάμερες και ψηφιακός χάρτης

Εν τω μεταξύ περισσότερες από 2.500 κάμερες θα έχουν τοποθετηθεί ως το 2026 σε όλη την Επικράτεια. Μέσω του Ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος, θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά η ψηφιακή επίδοση κλήσεων.

Καθιερώνεται ένα σημαντικό εργαλείο για την τοπική αυτοδιοίκηση, το όπου φαίνεται σε ψηφιακό χάρτη η συσσώρευση τροχαίων σε συγκεκριμένα σημεία ώστε να διευκολύνεται η λήψη μέτρων οδικής ασφάλειας.

Τα Σαββατοκύριακα και ειδικά τα ξημερώματα, για παράδειγμα, αυξάνεται η συχνότητα των δυστυχημάτων, όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Τα τελευταία 20-25 χρόνια ο αριθμός των νεκρών σε δυστυχήματα μειώνεται σταθερά (από 2.182 το 1998 σε 665 το 2024) αλλά η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι πάνω από τον μέσο όρο.

Ο στόλος των λεωφορείων ανανεώνεται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Τα δρομολόγια θα γίνουν ταχύτερα και συχνότερα ενώ με τις ελεύθερες λεωφορειολωρίδες δίνεται προτεραιότητα στους επιβάτες.

Οι εξαιρέσεις που ισχύουν για τα ταξί είναι για την επιβίβαση και την αποβίβαση, για τις νυχτερινές ώρες, για τα ταξί για ΑμεΑ, για τα δρομολόγια νεφροπαθών για αιμοκάθαρση και για τα ταξί μηδενικών ρύπων.