Η Ουάσινγκτον ενημέρωσε ευρωπαίους διπλωμάτες ότι μέχρι το 2027 η Ευρώπη πρέπει να μπορεί να καλύπτει σχεδόν ολόκληρο το βάρος της συμβατικής άμυνας του ΝΑΤΟ. Η αμερικανική πλευρά ζητά πλήρη ανάληψη ευθύνης από τα κράτη της ηπείρου με τρόπο που αλλάζει ριζικά τη μεταπολεμική αρχιτεκτονική ασφάλειας. Για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Πενταγώνου προειδοποιούν ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να αποχωρήσουν από σημαντικούς μηχανισμούς αμυντικού συντονισμού αν η Ευρώπη δεν ανταποκριθεί. Το μήνυμα χαρακτηρίστηκε από ευρωπαίους διπλωμάτες ως η πιο απότομη στρατηγική μετατόπιση των τελευταίων δεκαετιών.
Η προθεσμία του 2027 περιγράφεται από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως μη ρεαλιστική. Η αντικατάσταση αμερικανικών δυνατοτήτων που χτίστηκαν επί δεκαετίες όπως υπηρεσίες πληροφοριών επιχειρησιακής επιτήρησης κρίσιμα συστήματα αεράμυνας πυραυλικές δυνατότητες και στρατηγική μεταφορά απαιτεί χρόνο που τα ευρωπαϊκά κράτη δεν διαθέτουν. Παρ όλα αυτά η Ουάσινγκτον εμφανίζεται πιο αποφασισμένη από ποτέ να μετακινήσει το βάρος της άμυνας μακριά από τις ΗΠΑ.
Το μήνυμα της Ουάσινγκτον ζητούνται περισσότερα χρήματα περισσότερη παραγωγή περισσότερη ανάληψη ευθύνης
Στελέχη του Πενταγώνου που χειρίζονται την πολιτική του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη μετέφεραν πως οι αμερικανικές υπηρεσίες δεν έχουν μείνει ικανοποιημένες από τα βήματα που έγιναν από το 2022 και μετά. Τόνισαν πως η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τις αμυντικές δαπάνες να αυξήσει την παραγωγή οπλικών συστημάτων και να αναπτύξει ικανότητες που μέχρι σήμερα παρέχονται αποκλειστικά από τις ΗΠΑ. Η αμερικανική πλευρά εκτιμά ότι χωρίς μια τέτοια αλλαγή οι ΗΠΑ δεν θα συνεχίσουν να συμμετέχουν σε κάθε μηχανισμό επιχειρησιακού συντονισμού της συμμαχίας.
Οι αμερικανοί αξιωματούχοι δεν έδωσαν ακριβείς μετρήσεις προόδου ούτε διευκρίνισαν πώς θα κριθεί αν η Ευρώπη πέτυχε τον στόχο. Εκπρόσωποι κρατών μελών του ΝΑΤΟ αντέδρασαν τονίζοντας ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία άμυνας αντιμετωπίζει ήδη τεράστιες καθυστερήσεις στην παραγωγή συστημάτων που έχουν παραγγελθεί. Υπογράμμισαν επίσης ότι σημαντικά αμερικανικά συστήματα χρειάζονται χρόνια για να παραδοθούν ακόμη και αν παραγγελθούν σήμερα.
Αντιδράσεις στην Ευρώπη οι προθεσμίες θεωρούνται ανέφικτες
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν για τη νέα γραμμή των ΗΠΑ εκφράζουν ανησυχία για το πόσο δύσκολο είναι να αντικατασταθούν κρίσιμες αμερικανικές δυνατότητες. Η έλλειψη γραμμών παραγωγής σε drones πυρομαχικά και συστήματα αεράμυνας καθιστά την επίτευξη του στόχου του 2027 αμφίβολη. Επιπλέον οι υπηρεσίες πληροφοριών και οι δυνατότητες αναγνώρισης και επιτήρησης των ΗΠΑ θεωρούνται μοναδικές και δεν είναι εύκολο να δημιουργηθούν αντίστοιχες σε τόσο σύντομο διάστημα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως δικό της χρονοδιάγραμμα το 2030 για να μπορέσει η ήπειρος να υπερασπιστεί τον εαυτό της χωρίς εξωτερική εξάρτηση. Ακόμη και αυτός ο στόχος χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα φιλόδοξος από στρατιωτικούς αναλυτές. Η απαίτηση των ΗΠΑ μετατοπίζει την πίεση σε ακόμη πιο στενό χρονικό πλαίσιο.
Οι σχέσεις ΗΠΑ Ευρώπης στο όριο πολιτική πίεση και ασάφεια στο μέλλον της συμμαχίας
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει δείξει πολλές φορές ότι επιθυμεί ενισχυμένη ευρωπαϊκή συμμετοχή στην άμυνα της ηπείρου. Κατά την προεκλογική περίοδο του 2024 ο Τραμπ είχε επικρίνει τα κράτη του ΝΑΤΟ που δεν δαπανούν αρκετά και ανέφερε ότι δεν θα απέτρεπε επιθέσεις σε χώρες οι οποίες δεν «πληρώνουν το μερίδιό τους». Παράλληλα είχε εξάρει όσους συμμάχους συμφώνησαν στον στόχο του 5 τοις εκατό του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες.
Ταυτόχρονα η αμερικανική πλευρά έχει στείλει αντιφατικά μηνύματα ως προς την πολιτική της απέναντι στη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ορισμένες δηλώσεις δείχνουν διάθεση αυξημένης πίεσης ενώ άλλες υποδηλώνουν προθυμία για διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα χωρίς ευρωπαϊκή συμμετοχή. Αυτή η ασάφεια εντείνει την ανησυχία για το πώς θα διαμορφωθεί ο ρόλος των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια τα επόμενα χρόνια.
Τι αλλάζει για Ελλάδα–Τουρκία μετά τη νέα στρατηγική Τραμπ – Ποια «όρια» θέτουν οι ΗΠΑ στους συμμάχους τους
Η πιο καθαρή αμερικανική προειδοποίηση σύμφωνα με τον Λάνταου η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την άμυνα της ηπείρου
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κρίστοφερ Λάνταου δήλωσε πρόσφατα πως οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να αναλάβουν την πλήρη ευθύνη της άμυνας της ηπείρου. Υπογράμμισε πως δεν πρόκειται για μια ακόμη διπλωματική πίεση αλλά για ξεκάθαρη στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης. Αυτή η δήλωση θεωρείται η πιο επίσημη ένδειξη ότι η Ουάσινγκτον εξετάζει σοβαρά την προοπτική σταδιακής αποχώρησης από βασικές λειτουργίες του ΝΑΤΟ.
Το 2027 ως σημείο καμπής για την ήπειρο
Αν η Ευρώπη δεν φτάσει στην απαιτούμενη επιχειρησιακή ικανότητα μέχρι το 2027 η πιθανή μερική αποχώρηση των ΗΠΑ θα μεταβάλει το ισοζύγιο δυνάμεων στη συμμαχία. Η αποτρεπτική ισχύς απέναντι στη Ρωσία θα επηρεαστεί και η Ευρώπη θα αναγκαστεί να αναπτύξει πιο επιθετική και αυτόνομη αμυντική βιομηχανία. Η δήλωση του Πενταγώνου δεν αποτελεί επίσημη ανακοίνωση αποχώρησης αλλά αποτελεί σαφέστατη προειδοποίηση ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να αλλάξει μορφή αν η ήπειρος δεν σηκώσει το βάρος της δικής της ασφάλειας.
