Με ευρεία πλειοψηφία υπερψηφίστηκε χθες από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, με τίτλο: «Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών – Λοιπές ρυθμίσεις». Το νέο θεσμικό πλαίσιο έρχεται να ενισχύσει τη δυνατότητα της Πολιτείας να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά την παράνομη μετανάστευση, να αποτρέψει καταχρηστικές πρακτικές στο σύστημα ασύλου και να διευκολύνει τις επιστροφές πολιτών τρίτων χωρών.

Ποινικοποίηση της Παράνομης Παραμονής

Μία από τις βασικές καινοτομίες του νομοσχεδίου είναι η ποινικοποίηση της παράνομης παραμονής στη χώρα. Προβλέπεται ποινή φυλάκισης από 2 έως 5 έτη και ελάχιστο πρόστιμο 5.000 ευρώ. Παράλληλα, καταργείται η δυνατότητα νομιμοποίησης μέσω μακροχρόνιας παράνομης διαμονής επτά ετών, ενώ περιορίζεται η δυνατότητα υποβολής μεταγενέστερων αιτήσεων διεθνούς προστασίας, με στόχο την αποτροπή καταχρηστικών αιτημάτων.

Διοικητική Κράτηση και Ηλεκτρονική Επιτήρηση

Το νέο πλαίσιο προβλέπει διοικητική κράτηση έως και 24 μήνες, χωρίς να έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα η υποβολή αντιρρήσεων. Επιπλέον, συντομεύεται η προθεσμία για οικειοθελή αναχώρηση σε 14 ημέρες, ενώ εισάγεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής επιτήρησης, ως ενδιάμεσο μέτρο μεταξύ πλήρους ελευθερίας και κράτησης.

Επέκταση της Έννοιας «Χώρας Επιστροφής»

Η έννοια της «χώρας επιστροφής» διευρύνεται, ώστε να περιλαμβάνει όχι μόνο τη χώρα συνήθους διαμονής, αλλά και την ασφαλή τρίτη χώρα και την πρώτη χώρα ασύλου, εφόσον η αίτηση απορριφθεί ως απαράδεκτη.

Αυστηροποίηση Κριτηρίων για Κίνδυνο Διαφυγής

Τα κριτήρια για τον κίνδυνο διαφυγής γίνονται πιο αυστηρά και αντικειμενικά. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν η έλλειψη σταθερής κατοικίας, η αλλαγή τόπου χωρίς ενημέρωση και η άρνηση ταυτοποίησης ή λήψης βιομετρικών στοιχείων.

Υποχρεωτική Απαγόρευση Εισόδου

Καθιερώνεται υποχρεωτικός λόγος απαγόρευσης εισόδου στην ελληνική επικράτεια σε περίπτωση κινδύνου για τη δημόσια τάξη, την εθνική ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία. Η διάρκεια της απαγόρευσης μπορεί να φτάσει έως δέκα έτη, με δυνατότητα παράτασης για άλλα πέντε.

Δηλώσεις Υπουργού

Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης, δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Θεσμοθετούμε το αδίκημα της παράνομης παραμονής. Όποιος παραμένει παράνομα, θα έχει διοικητική κράτηση, ηλεκτρονική επιτήρηση και ποινικές κυρώσεις».
Προσέθεσε επίσης:
«Αν απορριφθεί το άσυλό σου, οι επιλογές είναι δύο: ή φυλακή ή επιστροφή στην πατρίδα σου. Δεν είσαι ευπρόσδεκτος».

21 Ερωτήσεις και Απαντήσεις για το Νομοσχέδιο

1. Τι αλλάζει στον ορισμό της «χώρας επιστροφής»;
Περιλαμβάνει πλέον και την ασφαλή τρίτη χώρα και την πρώτη χώρα ασύλου.

2. Τι προβλέπεται για τον «κίνδυνο διαφυγής»;
Αυστηρότερα και αντικειμενικά κριτήρια.

3. Ποιο είναι το πρακτικό όφελος;
Επιτάχυνση επιστροφών και περιορισμός του φαινομένου asylum shopping.

4. Νέα προθεσμία για οικειοθελή αναχώρηση;
14 ημέρες, με δυνατότητα παράτασης έως 60.

5. Τι σημαίνει η ηλεκτρονική επιτήρηση;
Ενδιάμεση λύση μεταξύ κράτησης και ελευθερίας.

6. Τι κερδίζει η διοίκηση;
Μείωση κόστους και ενίσχυση συμμόρφωσης.

7. Πότε είναι υποχρεωτική η απαγόρευση εισόδου;
Σε περιπτώσεις κινδύνου για δημόσια τάξη, ασφάλεια ή υγεία.

8. Διάρκεια απαγόρευσης εισόδου;
Έως 10 χρόνια, με δυνατότητα παράτασης.

9. Ποιο είναι το μήνυμα;
Μηδενική ανοχή στην επανείσοδο παραβατών.

10. Ποινές για παράνομη διαμονή;
Φυλάκιση ≥2 έτη και πρόστιμο ≥5.000 ευρώ.

11. Δυνατότητα αναστολής;
Μόνο με οικειοθελή αναχώρηση.

12. Γιατί τόσο αυστηρό πλαίσιο;
Για να υπογραμμιστεί η ποινική απαξία της παράνομης παραμονής.

13. Τι αλλάζει στη διοικητική κράτηση;
Παράταση σε 24 μήνες, χωρίς ανασταλτικό αποτέλεσμα.

14. Γιατί κρίθηκε αναγκαία η παράταση;
Για ταυτοποίηση και έκδοση εγγράφων, αλλά και προστασία δημόσιας ασφάλειας.

15. Νέες ποινές για παράνομη είσοδο/επανείσοδο;

• Είσοδος: ≥2 έτη φυλάκιση, ≥5.000€ πρόστιμο
• Επανείσοδος: ≥3 έτη φυλάκιση, ≥10.000€ πρόστιμο

16. Στόχος;
Αποθάρρυνση επανείσοδου και ενίσχυση συνέπειας κανόνων.

17. Τι αλλάζει για όσους μένουν πάνω από 7 χρόνια;
Κατάργηση δυνατότητας νομιμοποίησης λόγω χρόνου παραμονής.

18. Σκοπός;
Σύνδεση παραμονής με νόμιμες διαδικασίες.

19. Πώς περιορίζεται η κατάχρηση ασύλου;
Αυστηρότερες αιτήσεις και εργαλεία ταχείας επιστροφής.

20. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Επιτάχυνση διαδικασιών, αξιοπιστία συστήματος.

21. Γενικότερες επιπτώσεις;

• Μείωση παράνομης διαμονής
• Αποσυμφόρηση υπηρεσιών
• Ενίσχυση νομικής θωράκισης