Η θέση της αμερικανικής κυβέρνησης αναφορικά με την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35 παραμένει αμετάβλητη. Όπως επισημαίνει το Γραφείο Νομοθετικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι πλήρως προσηλωμένες στην εφαρμογή του νόμου CAATSA (Νόμος για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων). Η ισχύουσα νομοθεσία αποκλείει την Τουρκία από την απόκτηση των F-35, λόγω της κατοχής του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400.
Σαφείς προϋποθέσεις και νομικό πλαίσιο
Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, η στάση των ΗΠΑ απέναντι στην απόκτηση και τη συνεχιζόμενη κατοχή των S-400 από την Τουρκία δεν έχει μεταβληθεί. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι οι προϋποθέσεις για την προμήθεια αμερικανικών F-35 είναι ξεκάθαρες και απολύτως εναρμονισμένες με το Άρθρο 1245 του Νομοσχεδίου για τον Αμυντικό Προϋπολογισμό (NDA) του 2020.
Απάντηση σε κοινοβουλευτική παρέμβαση
Η συγκεκριμένη τοποθέτηση διατυπώθηκε από τον Πολ Γκουαγλιανόνε, ανώτερο αξιωματούχο του Γραφείου Νομοθετικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ως απάντηση στην επιστολή που είχε αποστείλει στις 25 Σεπτεμβρίου ο βουλευτής Κρις Πάπας, μαζί με ακόμη 19 μέλη του Κογκρέσου, προς τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.
Ανησυχίες για F-35 και F-16
Η επιστολή των βουλευτών είχε σταλεί σε μια περίοδο κατά την οποία υπήρχαν πληροφορίες ότι οι συνομιλίες Ουάσιγκτον–Άγκυρας για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 βρίσκονταν σε προχωρημένο στάδιο. Στο κείμενο του Σεπτεμβρίου, οι υπογράφοντες εξέφραζαν έντονες επιφυλάξεις και ανησυχίες τόσο για την πιθανή πώληση F-35, όσο και για την προμήθεια F-16 από την Τουρκία.
Ενημέρωση της Άγκυρας και δυσαρέσκεια των ΗΠΑ
Στην απαντητική επιστολή, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημαίνει ότι η τουρκική κυβέρνηση έχει ενημερωθεί επισήμως για το ισχύον νομικό και πολιτικό πλαίσιο που διέπει την απόκτηση ρωσικού αμυντικού εξοπλισμού, καθώς και για τις συνέπειες που αυτό επιφέρει στη δυνατότητα προμήθειας των F-35. Ταυτόχρονα, η Ουάσιγκτον έχει καταστήσει σαφή τη δυσαρέσκειά της για την αγορά των S-400, αλλά και για τις δεσμευτικές νομικές υποχρεώσεις που απορρέουν τόσο από την τροπολογία του NDAA όσο και από τον νόμο CAATSA.
Σεβασμός στον εποπτικό ρόλο του Κογκρέσου
Στο ίδιο πλαίσιο, η επιστολή υπογραμμίζει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν και σέβονται τον εποπτικό ρόλο του Κογκρέσου στις μεταφορές οπλικών συστημάτων. Παράλληλα, η αμερικανική πλευρά δηλώνει ότι χαιρετίζει τη συνέχιση του διαλόγου, με στόχο την εξισορρόπηση της ετοιμότητας του ΝΑΤΟ με τους περιορισμούς που επιβάλλονται από την αμερικανική νομοθεσία και πολιτική.
Πώληση F-16 και ρόλος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ
Αναφορικά με τα F-16, επισημαίνεται ότι, βάσει του Νόμου περί Ελέγχου Εξαγωγών Όπλων, η πώληση των μαχητικών κοινοποιήθηκε επισήμως στο Κογκρέσο τον Ιανουάριο του 2024, με την προβλεπόμενη περίοδο εξέτασης να ολοκληρώνεται εντός του ίδιου μήνα. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στόλο F-16 στο ΝΑΤΟ, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, και διαδραματίζει καίριο ρόλο στην αεράμυνα της Συμμαχίας, με την πώληση να στοχεύει στη διατήρηση της συμβολής της στη συλλογική ασφάλεια.
Ζωτικής σημασίας η αμυντική συνεργασία
Τέλος, τονίζεται ότι η αμυντική σχέση ΗΠΑ–Τουρκίας παραμένει ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα ασφαλείας τόσο της Ουάσιγκτον όσο και του ΝΑΤΟ. Η επιστολή επισημαίνει ότι η Τουρκία εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό σύμμαχο, έχοντας συμβάλει, μεταξύ άλλων, με την ανάπτυξη μαχητικών F-16 για την αεροπορική επιτήρηση του ΝΑΤΟ στις Βαλτικές χώρες, καθώς και με την αποστολή τουρκικού αεροσκάφους AWACS στη Λιθουανία, στο πλαίσιο των μέτρων διασφάλισης της Συμμαχίας μετά την παραβίαση του λιθουανικού εναέριου χώρου από τη Ρωσία τον Σεπτέμβριο.
