«Αλήθεια και έλεγχος παρ’ αυτού, εξαγάγοι
δε εις τέλος το κρίμα μου» (Ιώβ 23, 7)

Χριστός Ανέστη αδελφοί μου,
Ας διδαχτούμε για μια ακόμη φορά τα περί ελέγχου από τον αείμνηστο γέροντα Αυγουστίνο Καντιώτη. Οι καιροί πονηροί δεν έπαψαν να είναι! Τι είναι λοιπόν και τι δεν είναι ο έλεγχος; Ποιος ο ΣΚΟΠΟΣ, και ποιές οι βασικές αρχές του; Είναι πράγματι σπουδαίο έργο και υπεύθυνο, αλλ’ όμως ποιος θα ασκήσει το έργο αυτό και πως; Από πού οφείλει να ξεκινάει ο έλεγχος; Πότε πρέπει να γίνεται; Εγώ που ελέγχω όταν ελέγχομαι και χάνω τον έλεγχό μου είναι καλό; Αντί να κάνω και τα δύο, δηλαδή και καλό στον αδελφό μου και σε μένα και κάνω ακριβώς τα αντίθετα δεν είναι κακό; Όταν μιλώ για την ακρίβεια είμαι ακριβής, μιλάω δηλαδή με ακρίβεια, τηρώ τους στοιχειώδης κανόνες τους ελέγχου; Ναι ή όχι και τι φταίει;

Στον ΠΡΟΛΟΓΟ του βιβλίου με τίτλο «Ο ΕΛΕΓΧΟΣ» ο Παυσανίας Κουτλεμάνης Θεολόγος φωτίζεται από την ζωή και το ελεγκτικό έργο του γέροντα και μας αποκαλύπτει του λόγου το αληθές, ότι δηλαδή είμεθα παντελώς άσχετοι σχετικά με τους κανόνες που τον διέπουν. Το Ευαγγέλιο και τους Ιερούς Κανόνες τους γνωρίζουμε και εμείς οι απλοί και αμαθείς άνθρωποι, αλλά την «δύναμη» των λόγων αυτών μάλλον όχι!

Αλλά αδελφοί μου γίνεται τίποτα να σταθεί χωρίς πρώτη την Προσευχή; Ο Μέγας Αντώνιος μας βοηθά στο ξεκίνημά μας με την δική του «ΠΡΟΣΕΥΧΗ» για «ΝΑ ΤΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΗ ΡΗΤΟ ΤΟΥ ΛΕΥΪΤΙΚΟΥ»! «Παραβάλθηκαν αδελφοί με τον αββάν Αντώνιον, και του είπαν ρητό από το Λευϊτικόν. Βγήκε τότε ο γέρων στην έρημο, και τον ακολούθησε κρυφά ο αββάς Αμμωνάς, που γνώριζε τη συνήθειά του. Αφού μάκρυνε πολύ ο γέρων, στάθηκε σε προσευχή και έκραξε με μεγάλη φωνή: -Θεέ μου, απόστειλε τον Μωυσή να με διδάξη το ρητό αυτό. Και τότε του ήλθε φωνή, που μιλούσε μαζί του. Είπε τότε ο αββάς Αμμωνάς, ότι: «Την φωνή την άκουσα να συνομιλή μαζί του, αλλά δεν έμαθα τη δύναμι του λόγου (δεν διέκρινα τι νόημα είχε)» [1].
Ένα ιδιαίτερο γνώρισμα των αγώνων του…

Ζητώντας και την εξ ουρανού βοήθεια του π. Αυγουστίνου καταθέτουμε πάνω στην τράπεζα το λυχνάρι του λόγου του. Το χέρι του θεολόγου Παυσανία γράφει τα εξής: «Το όνομα του επισκόπου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτη είνε γνωστό στο πανελλήνιο και στο εξωτερικό από τους πολλαπλούς αγώνες που ήσκησε και ασκεί με σκοπό την εξυγίανση της κοινωνίας και την δόξα της Εκκλησίας… Ιδιαίτερο γνώρισμα των αγώνων του ιεράρχου και επισκόπου Φλωρίνης είναι ο έλεγχος… ο αμερόληπτος αναγνώστης βλέπει (ότι τα κίνητρα του δεν είναι κοσμικά, πολιτικά κλπ.) τη σταθερή γραμμή που ακολουθεί ο επίσκοπος, τις βασικές αρχές του ελέγχου του έξω και πέρα από πρόσωπα, καταστάσεις, κινδύνους και συμφέροντα, τα κίνητρα που δεν είνε έξω από την θρησκευτική αποστολή του, και το σκοπό, που είναι η μετάνοια του αμαρτωλού και σκανδαλοποιού, η προφύλαξι των άλλων ή και τα δύο.

Ο έλεγχος που ασκεί ο Φλωρίνης δεν είνε ύβρι, ούτε κατάκρισι, αλλά ευθύνη αποστολής και χρέος αγάπης» [2]
ΣΥΜΠΕΡ.: Όχι χρέος ακρίβειας, αλλά «αλλά ευθύνη αποστολής και χρέος αγάπης»!

Αδελφοί επειδή η TV μας φανερώνει πολλές φραστικές αδυναμίες των αγωνιστών και άλλου τύπου ελλείψεις ας προσέξουμε την «σκανδαλοθηρία»! Ποτέ λέει ο Παυσανίας «Ποτέ δεν στηρίζεται ο έλεγχος σε σκανδαλοθηρία. Χωρίς δύο τουλάχιστον μάρτυρες αυτήκοους και αυτόπτες, ηθικά και εκκλησιαστικά αδιάβλητους, καμμία κατηγορία εναντίον κληρικού δεν μπορεί να σταθεί» [2]. Φυσικά σήμερα με την δημόσια τηλεόραση δεν έχουμε «χρείαν μαρτύρων», αλλά ας μην ξεχνούμε ότι το έργο αυτό του ελέγχου δεν είναι για όλους ή καλύτερα απαιτεί τουλάχιστον «δύο», «δύο τουλάχιστον μάρτυρες»…
«Ποιος όμως θα ασκήση αυτό το έργο;» (επίσκοπος Αυγουστίνος).

Όποιος λοιπόν αντιλαμβάνεται ότι ο έλεγχος δεν είναι μόνο θέμα ακρίβειας, «αλλά ευθύνη αποστολής και χρέος αγάπης» ας ακούσει πρώτα τον Άγιο Παΐσιο: «Μπορεί κανείς με την προσευχή να βοηθήσει περισσότερο αλλά την σιωπή του θα την εκμεταλλευθούν οι άλλοι και θα πουν “ ο τάδε και ο τάδε δεν διαμαρτυρήθηκαν επομένως είναι με το μέρος μας∙ συμφωνούν μαζί μας”. Αν δεν αρχίσουν μερικοί να χτυπούν το κακό, να ελέγχουν δηλαδή αυτούς που σκανδαλίζουν τους πιστούς θα γίνει μεγαλύτερο κακό»[3], και έπειτα τον ιερό Χρυσόστομο: «Μη σχηματίζεις γνώμη από τα φυσικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου, αλλά από την προαίρεσή του, όχι από την εξωτερική όψη, αλλά από την διάθεσή του’ και όχι μόνον από την διάθεσή του, αλλά να εξετάζεις και τον τρόπο της ζωής του»[4], και πάλι: « Ο Χρυσ. υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να μισούμε ούτε τους αιρετικούς, αλλά να προσπαθούμε με αγάπη να τους πείσουμε. Ο λόγος που χρησιμοποιούμε ως όπλο κατά των αιρετικών, δε χτυπάει, για να τους ρίξει κάτω, αλλά για να τους σώσει. Τούτη η μάχη στήνει τρόπαιο για τη σωτηρία των εχθρών αιρετικών (MG 56,248). Και ο Απ. Παύλος το ίδιο συνιστά: «Αιρετικόν άνθρωπον μετά μίαν και δευτέραν νουθεσίαν παραιτού» (Τίτου γ’ 10). Θα συμβουλέψουμε με αγάπη και πρώτη και δεύτερη φορά τον αιρετικό’ κι’ αν δούμε ότι εμμένει στην πλάνη του, τότε θα τον εγκαταλείψουμε, αλλά και πάλι με λύπη. Πάντως ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία είναι ξένα και αντίθετα προς το χριστιανικό πνεύμα.
Να είμαστε κοντά σε όλους και να ευεργετούμε τους πάντες’ όταν όμως ακόμη και οι αδελφοί μας διαφωνούν μαζί μας στις αλήθειες της πίστεως, να τους θεωρούμε σαν ξένους και βαρβάρους. Γιατί άνθρωπος αληθινός είναι μόνον εκείνος που πιστεύει με ακρίβεια τα δόγματα της πίστεως (MG 55,462)»[5].
ΣΥΜΠΕΡ.: Όπου δυο και τρεις… ‘Οπου οι Αγιορείτες και οι συν αυτώ, εκεί και ο π. Θεόδωρος, ο π. Νικόλας, ο π. Φώτιος και οι συν αυτοίς, εκεί και ο »δίκαιος έλεγχος» προς τους αιρετικούς και αιρετίζοντας επισκόπους μας, αμήν.

Με τιμή
Δημήτριος Β. Εμμανουήλ, Ιεροψάλτης

Υ.Γ
Όλοι γνωρίζουν ότι με τον έλεγχο κτυπούμε την αμαρτία και όχι τον αμαρτωλό! Ο έλεγχος πρέπει να είναι δίκαιος! Γίνεται για να θεραπεύσουμε το πρόσωπο εκείνο που δημόσια εμφανίζεται στην TV ή μπροστά στα μάτια μας και όχι τον άνθρωπο που του λες π.χ. για Οικουμενισμό και ακούει «κουδουνισμός»… , αλλά και πάλι: «Χωρίς δύο τουλάχιστον μάρτυρες αυτήκοους και αυτόπτες, ηθικά και εκκλησιαστικά αδιάβλητους, καμμία κατηγορία εναντίον κληρικού δεν μπορεί να σταθεί».
«Διότι από αυτόν πηγάζει και προέρχεται η αλήθεια και ο δίκαιος έλεγχος.
Είθε δε αυτός εν τη δικαιοσύνη και αλήθεια του
να φέρη εις πέρας το δίκαιόν μου»
(Ιώβ. 23,7)

[1] (ΒΙΒΛΙΟΝ: Ο ΜΕΓΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Β. ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008Σελ. 170,171)
[2] ‘’Ο ΕΛΕΓΧΟΣ’’, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ Ν. ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β’, ΑΘΗΝΑΙ 1994, ΣΕΛ. 9-13
[3] (Ἱερομονάχου Ἰσαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἅγιον Ὄρος 2004, 304-305)
[4] (Εις πτωχόν Λάζαρον, λόγος ΣΤ’, 5, ΕΠΕ 25, 596-MG 48,1034)
[5] «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ», ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Δ. ΧΑΡΩΝΗ, ΑΘΗΝΑ 1993, ΣΕΛ. 34,35