Παρά τις κυρώσεις από τη Δύση και τον αποκλεισμό της Ρωσίας από διεθνείς διοργανώσεις, ένας άνθρωπος με ισχυρούς δεσμούς με το Κρεμλίνο συνεχίζει να «παίζει» δυνατά στην καρδιά του παγκόσμιου αθλητισμού.
Ο Αλισέρ Ουσμάνοφ, Ρώσος δισεκατομμυριούχος με περιουσία 16,7 δισ. ευρώ, πρώην ιδιοκτήτης της Άρσεναλ και φίλος του Βλαντιμίρ Πούτιν, παραμένει η αδιαμφισβήτητη μορφή πίσω από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ξιφασκίας (FIE), παρά τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ.
Εκλεγμένος για πρώτη φορά το 2008, ο Ουσμάνοφ ανέλαβε να μεταμορφώσει τη FIE με τη δύναμη του χρήματος. Την απογείωσε χρηματοδοτώντας την σχεδόν εξ ολοκλήρου -αλλά και καθυποτάσσοντάς την. Όπως χαρακτηριστικά γράφει το Politico, μία μόνο δωρεά του, το 2020, κάλυψε το 93% του ετήσιου προϋπολογισμού της ομοσπονδίας.
Κυρώσεις και προεδρίες
Ο Ουσμάνοφ θεωρείται από τις Βρυξέλλες «πρόσωπο ιδιαιτέρως κοντά στον Πούτιν». Ο ίδιος απορρίπτει τον χαρακτηρισμό «ολιγάρχης», αλλά δεν κρύβει τον ρόλο του ως κύριος χρηματοδότης της FIE. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, βρέθηκε στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ, της Ελβετίας και των ΗΠΑ. Το 2022 αποσύρθηκε προσωρινά από την προεδρία, επικαλούμενος «συκοφαντίες και νομικά εμπόδια».
Ωστόσο, επανήλθε και τον Οκτώβριο του 2024 ανακοίνωσε εκ νέου υποψηφιότητα. Παρά τις ενστάσεις από εκπροσώπους χωρών της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας, η υποψηφιότητά του κρίθηκε «ηθικά και νομικά συμβατή» από την προσωρινή ηγεσία της FIE.
Ο αντίπαλος και οι «μπανανίες»
Απέναντί του βρέθηκε ο Σουηδός Ότο Ντράκενμπεργκ, πρώην Ολυμπιονίκης και επιχειρηματίας. «Δεν μπορούμε να δεχτούμε εκλογές με έναν μόνο υποψήφιο» είπε. «Αυτό θυμίζει τις παλιές... μπανανίες». Κατηγόρησε τον Ουσμάνοφ ότι έχει καταστήσει την ομοσπονδία οικονομικά εξαρτημένη από ένα πρόσωπο. «Δεν είναι υγιής διακυβέρνηση, όταν ο πρόεδρος πληρώνει σχεδόν τα πάντα» προειδοποίησε.
Παρά την προσπάθεια συσπείρωσης, την παραμονή της εκλογής, οι χώρες που αντιτίθενται στον Ουσμάνοφ διαπίστωσαν πως ήταν οι μόνες που δεν είχαν προσκληθεί στο επίσημο gala. «Καθόμασταν με τους Γάλλους και τους Αμερικανούς και λέγαμε: Πού είναι όλοι οι άλλοι;» περιέγραψε ο Νορβηγός εκπρόσωπος, Όλε Έεγκ.
Το σόου του μεγιστάνα
Ο Ντράκενμπεργκ περιορίστηκε στα πέντε λεπτά της ομιλίας του. Ο Ουσμάνοφ μπήκε στην αίθουσα του InterContinental της Τασκένδης σαν πρόεδρος κράτους -με φρουρά, συμβούλους και έναν φάκελο γεμάτο επιστολές υποστήριξης από 100 χώρες.
Όταν ανέβηκε στο βήμα, άναψε ειδικός προβολέας. Ξεκίνησε μια μακροσκελή ομιλία κατά των κυρώσεων, υπενθυμίζοντας σε όλους ότι αυτός έσωσε τη ξιφασκία από την εξαφάνιση, διατηρώντας την στο Ολυμπιακό πρόγραμμα.
Τι σημαίνει, όμως, «sugar daddy» στη διεθνή ξιφασκία;
Ο όρος sugar daddy, αν και συνήθως χρησιμοποιείται για να περιγράψει έναν πλούσιο άντρα που στηρίζει οικονομικά -και συχνά προσωπικά- έναν νεότερο σύντροφο, στη διεθνή ξιφασκία απέκτησε νέα διάσταση. Ο χαρακτηρισμός δόθηκε αποδόθηκε από παράγοντες του αθλήματος στον Ουσμάνοφ, για να περιγράψουν την ασυνήθιστη οικονομική εξάρτηση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας από έναν και μόνο άνθρωπο.
Με δεκάδες εκατομμύρια να έχουν ρεύσει από την προσωπική του περιουσία στα ταμεία της FIE, και με κάποιες χρονιές να καλύπτει πάνω από το 90% των εσόδων της, ο Ουσμάνοφ μετατράπηκε στον απόλυτο «ευεργέτη» -αλλά και στον αφανή ηγέτη.
Το λογοπαίγνιο δεν είναι τυχαίο: σκιαγραφεί μια σχέση χρηματοδότη-οργανισμού, όπου τα όρια ανάμεσα στην ευγνωμοσύνη, την επιρροή και την εξάρτηση είναι θολά. Ή, όπως το έθεσε ο επικεφαλής της φινλανδικής ομοσπονδίας: «Έχουμε έναν sugar daddy. Πληρώνει για όλα. Αλλά δεν θα είναι για πάντα εδώ. Κάποια στιγμή, η κάνουλα θα κλείσει».
Θρίαμβος και αποχώρηση
Ο Ουσμάνοφ επανεξελέγη με 120 ψήφους. Ο Ντράκενμπεργκ έλαβε μόλις 26. Η Ουκρανία χαρακτήρισε το αποτέλεσμα «ντροπιαστικό».
Το πιο εντυπωσιακό, όμως, ήταν αυτό που ακολούθησε: μέσα σε 24 ώρες, ο Ουσμάνοφ ανακοίνωσε ότι αναστέλλει ξανά τα καθήκοντά του -για να μην επηρεαστεί, όπως είπε, η FIE από τις κυρώσεις.
Οι αντίπαλοί του λένε ότι το περίμεναν: «Τώρα κυβερνά από τις σκιές» δήλωσε ο Ντράκενμπεργκ. «Το έκανε για να αποδείξει ότι έχει την ισχύ, χωρίς να αναλάβει νομικά ρίσκα».
Η ρωσική επιρροή
Το 2023, η FIE ήταν η δεύτερη διεθνής ομοσπονδία που ήρε την απαγόρευση συμμετοχής Ρώσων και Λευκορώσων αθλητών. Η απόφαση προκάλεσε κατακραυγή από την Ουκρανία.
Την ίδια χρονιά, η Ουκρανή Όλγα Χάρλαν αρνήθηκε να δώσει το χέρι στη Ρωσίδα αντίπαλό της και αρχικά αποκλείστηκε -μόνο για να αποκατασταθεί αργότερα και να κατακτήσει χρυσό μετάλλιο στο Παρίσι το 2024.
Και μετά τον Ουσμάνοφ;
Παρά την κυριαρχία του, η FIE βρίσκεται χωρίς χορηγούς. Αν βρεθεί εκτός Ολυμπιακών Αγώνων, το άθλημα κινδυνεύει με αφανισμό. «Υπήρξαμε πριν τον Ουσμάνοφ. Πρέπει να μάθουμε να υπάρχουμε και μετά από αυτόν» λέει ο Ντράκενμπεργκ. «Αλλιώς, δεν αξίζει να υπάρχουμε».
